Iymon qo'shigi

NAZORAT SAVOLLARI
1. 0 ‘zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksida mehnat himoyasi 
qaysi moddada aniq ko'rsatib berilgan?
2. Mehnat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarining vazifalari haqida Meh- 
nat kodeksining qaysi moddasida ko‘rsatilgan?
3. Davlat boshqaruvi Mehnat kodeksining qaysi moddasida aniq 
belgilab berilgan?
4. Mehnatga oid munosabatlarning subyekti deganda kimlarni 
tushunasiz?
5. Jamoa shartnomalari va ulaming mazmuniga Mehnat kodeksining 
qaysi moddalarida ta'rif berilgan?
55
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3-bob.
 
MEHNATNI MUHOFAZA Q ILISH BO ‘YICHA 
DAVLAT NAZORAT TASHKILOTLARI
Muassasalarda, shu jum ladan, axborot-kutubxonalarda 
mehnatni muhofaza qilish qoidalari va normalari, shuningdek, 
mehnat qilish qonuniyatlarining bajarilishini ta ’minlovchi 
umumiy va maxsus davlat nazorat tashkilotlari mavjud.
Hamma vazirliklar, birlashmalar va axborot-kutubxona 
muassasalarida mehnat qonunlarining aniq bajarilishini 0 ‘zbe- 
kiston Respublikasi prokuraturasi kuzatadi. Prokuratura mah- 
kamalari qonunlarning buzilmasligini m ehnatkashlarning 
arizalari asosida yoki korxona va ayrim shaxslarning signallari 
asosida, mehnatni muhofaza qilish talablari bajarilayotganligini 
tekshirish yo‘li bilan amalga oshiradilar.
Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha maxsus davlat nazorati 
tashkilotlariga quyidagilar kiradi:
1. Kasaba uyushmasi qo'mitasi.
2. Sanitar nazorati.
3. Energetika nazorati.
4. Yong'inga qarshi kurashish nazorati.
5 . Jamoat nazorati.
3.1. Kasaba uyushmasi qo‘mitasi
Har bir jamoada kasaba uyushmasi mavjud. U jamoada 
mehnatni muhofaza qilish masalalarini kuzatib turuvchi davlat 
nazoratchisi hisoblanadi. Axborot-kutubxona muassasalarida 
kasaba uyushmalari ish beruvchi bilan xodimlarni o ‘zaro 
munosabatlarida mehnat huquqi normalarini qonun, nizom, 
jamoa kelishuvlari, mehnat shartnomalari asosida himoya qiladi. 
Axborot-resurs markazlarida o‘quv yurtlarining kasaba uyush- 
malari faoliyat yurgazadi. 0 ‘quv yurti kasaba uyushmalari 
jamoatchilik asosida tayinlanadi va o‘quv yurti rahbariga bo‘ysu-
56
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

nadi. Shuningdek, vazirlik tizimi kasaba uyushmalariga, kasaba 
uyushma qo‘mitalariga bo'ysunadi.
Axborot-kutubxona markazlarida ham kasaba uyushma 
raislari jamoatchilik asosida ishlaydi. Axborot-kutubxona mar- 
kazi xodimlarining mehnat huquqlarini himoya qiladi. Shahar, 
viloyat, respublika kasaba uyushma qo‘mitalariga bo‘ysunadi.
Mehnat normalari buzilgan xodimlar o‘zi faoliyat ko‘r- 
satayotgan axborot-kutubxona muassasasining kasaba uyush- 
masiga va yuqori kasaba uyushma qo‘mitalariga ariza bilan 
murojaat qilishi mumkin. Kasaba uyushma qo‘mitasi qonun 
doirasida arizani ko‘rib chiqib, tashkilot rahbariga taklif bilan 
chiqadi, agar hal bo‘lmasa mehnat nizolari komissiyasi va huquq 
organlari (prokuratura, sudjga da'vo arizasi bilan chiqiladi.
Kasaba uyushmasi mehnatni muhofaza qilish nomenklatura 
chora-tadbirlarining amalga oshirilishini kuzatib boradi.