Ызбекицон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги


Педагогик фаолиятнинг ызига хос


Download 0.58 Mb.
bet3/46
Sana31.03.2023
Hajmi0.58 Mb.
#1313103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   46
Bog'liq
педагогик махорат

2. Педагогик фаолиятнинг ызига хос
хусусиятлари
Инсон фаолиятининг бош=а турлари каби педагогик фаолият щам ыз хусусиятлари билан бир-биридан ажралиб турувчи: ма=сад, объект ва субъект ва воситалардан таш=ил топади.
Энг аввало, педагогик ма=саднинг ызига хослигини тушунишига щаракат =иламиз. Улар =уйидагилардан иборат:
1. Педагогик фаолиятнинг ма=сади жамият томонидан белгиланади, яъни педагог фаолиятнинг натижаси жамият манфаатлари билан бо\ли=дир. Унинг мещнати ёшлар шахсини щар томонлама камол топтиришга ё`налтирилган былиши зарур. Педагогик фаолият авлоднинг ижтимоий ызвийлигини (кетма-кетлигини) таъминлайди, бир авлод тажрибасини иккинчи авлодга ытказади, ёшларни ижтимоий муносабатлар томон йыллайди, ижтимоий тажриба орттириш учун инсондаги табиий имкониятларни рыёбга чи=аради.
2. Педагог фаолияти доимо шахс фаолиятини бош=ариш билан бо\ли=. Бунда педагогик ма=сад ы=увчи ма=садига айланиши мущимдир. Унга эришиши осонликча былмайди. Педагог ыз фаолияти ма=садини ва унга эришиш йылларини ани= тасаввур =илиш ва ма=садга эришиш ы=увчилар учун щам ащамиятли эканлигини уларга англата олиш зарур. Гёте таъкидлаганидек, "Ишонч билан гапир, ана шунда сыз щам, тингловчиларни мащлиё =илиши щам ыз-ызидан келаверади".
3. Педагогик (таълим, тарбия) жараёнида ы=увчи фаолиятини бош=ариш шунинг учун щам мураккабки-педагог ма=сади доимо ы=увчи келажаги томон йыналтирилган былади. Бу ма=садни ы=увчидан кыра педагог я==олро= тасаввур =илади. Ы=увчи эса кып щолларда, щаётий тажрибаси етишмаслиги сабабли щозирги щаёт, шу бугун ташвишлари билан яшайди, келажакни эса тыла тасаввур =ила олмайди. Бунёдкор педагоглардан бири Ш. А. Амонашвили бу номувофи=ликни "тарбиядаги асосий фожиа" деб атайди. Буни англаган щолда, мощир педагоглар ыз фаолияти манти\ини ы=увчилар эщтиёжларига мувофи= щолда лойищалайдилар. Щамкорлик педагогикасининг туб мощиятии щам ана шундан иборат.
Шундай =илиб, педагогик фаолият ма=садининг ызига хослиги ы=итувчидан =уйидагиларни талаб =илади:
жамиятнинг ижтимоий вазифаларини (масалан, мухандис-педагоглар тайёрлашни) тыла англаб, ыз шахсига =абыл =илиши. Жамият ма=садларининг "ысиб", унинг педагогик ну=таи назарига айланиши;
муайян щаракат ва вазифаларга ижодий ёндошиши;
ы=увчилар =изи=ишларини эътиборга олиш, уларни педагогик фаолиятнинг белгиланган ма=садларига айлантириш. Ы=увчилар билан касбга ё`налтириш ишларини олиб боришда бунга эътибор бериш зарур.
Энди педагогик фаолият объектининг ызига хослигини кыриб чи=амиз. Бу фаолиятининг объекти инсондир. Педагог- тад=и=отчиларнинг фикрича, педагогик объектининг ызига хослиги =уйидагилардан иборат:
1. Инсон-табиатнинг жонсиз моддаси эмас, балки ызининг индивидуал сифатлари, рый бераётган во=еаларнинг идрок =илиши ва уларга ызича бащо берадиган, такрорланмайдиган фаол мавжудотдир. Психологияда таъкидланганидек, щар бир шахс-такрорланмасдир". У педагогик жараённинг ыз ма=сади, иштиё=и ва шахсий хул==а эга былган иштирокчиси щамдир. Шундай =илиб, педагогик фаолиятнинг объекти бир пайтнинг ызида бу фаолиятнинг субъекти былиб щисобланади.
2. Педагог доимо ызгариб, ысиб борадиган инсон билан ишлайди. Уларга ёндошишда бир хил =олип, шаклланиб =олган щатти-щаракатлардан фойдаланиш мумкин эмас. Бу эса педагогдан доимо ижодий изланиб туришни талаб =илади.
3. Ы=увчиларга педагогдан таш=ари атроф-мущит, ота-она, бош=а фан ы=итувчилари, оммавий ахборот воситалари, ижтимоий щаёт щам, баъзан сезилмайдиган, баъзан эса щар томонлама бир неча йыналишда таъсир этади. Шунинг учун щам педагог мещнати бир ва=тнинг ызида жамики таъсирларга ва ы=увчининг ызида пайдо былган фикрларга тузатишлар киритиб боришни назарда тытади. Масалан, диний экцремизм ва бош=а о=имларга кириб кетган ёшларнинг адашганлигини тушунтириш, оммавий ахборот воситалари ор=али берилаётган ахборотларни ты\ри англашга ундаш ва щ. к. Тарбия жараёни ыз-ызини тарбиялаш билан уй\унлашган щолда олиб борилиши зарур.
Умуман олганда, щозирги замон педагогикаси щамкорлик педагогикаси былиб, у ы=ув юртидаги тарбиявий муносабатларнинг инсонпарварлашуви ва демократлашувига ё`налтирилган. Бунда ы=увчилар фаоллигини ошириш, уларни педагогик жараённинг иштирокчисига, ы=итувчининг эса унинг мещрибон уцозига айлантириш мущимдир. Зеро, Ызбекицон Республикасининг "Таълим ты\рисида"ги +онунда таъкидланганидек, таълим жараёнининг демократ-лаштириш ва инсонпарварлаштириш, мамлакатимиз таълим тизимини ташкил этишнинг асосий принтсипларидан биридир.



Щамкорлик педагогикасининг туб мощияти нимада?

Педагогик фаолиятининг субъекти-тарбияланувчиларга асосан-педагог, ота-она ва ы=увчилар жамоаси таъсир кырсатадилар. Ы=итувчининг шахси, билими ва маданияти ы=увчиларга таъсир кырсатувчи асосий =урол былиб щисобланади. Агар ы=увчи педагог шахсини ызига =абул =илмаса (унга щиссий я=инлик щис этмаса), унинг таъсирига берилмайди, =айсарлик =илади, уни щурмат =илмайди. Ы=увчи шахсига доимо ижобий-ахло=ий таъсир кырсата оладиган кишигина ща=и=ий тарбиячидир. Бунга эришиш учун педагог ызининг ащло=ий сифатларини доимо такомиллаштириб бориши зарур. Педагог томонидан содир этилган арзимас былса-да ащло=сизлик, унинг ы=увчилар ыртасида мис=оллаб йи\илган обрысига жиддий путур етказиши му=аррар. Ы=увчиларни мещнат, муло=от, ыйин, ы=иш каби фаолият турларида иштирок этишлари тарбиянинг асосий воситаси былиб щисобланади. А. С. Макаренко ызининг тарбиявий системасининг маркази сифатида ы=увчиларни унумли мещнатда иштирок этишларини =ыяди. Щозирги бозор и=тисодиётига ытиш даврида касб-щунар коллежлари ы=увчиларини махсулот яратувчи мещнатга жалб =илиб, унинг натижасидан бащраманд =илишда щам бу система яхши самара беради. Донетсклик мактаб ы=итувчиси В. Ф. Шаталов таянч сигналлардан унумли фойдаланган. Чорто= туманидаги касб-щунар лицейи ишлаб чи=ариш таълими уцаси А. Щоли=ов педагогик ыйинлардан самарали фойдаланиб, ы=увчиларга пухта касбий малака беришга эришмо=да. Бундай мисолларни жуда кып келтириш мумкин. Демак, щар бир мощир педагог ызининг индивидуал педагогик системасига эга былиши зарур.


3. Педагогик мащорат-системаси ва унинг



Download 0.58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   46




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling