Ызбекистон республикаси олий ва ырта

O‘zgaruvchan (qayishqoq) baholarni belgilash. Mahsulot bahosi bozordagi 
talab va taklifning o‗zgarishiga ko‗ra belgilanadi. Baholar bir kunning ichida ham bir 
necha marta o‗zgarishi mumkin. 
Diskriminatsiya baholarini belgilash. Diskriminatsion (bir xil bo‗lmagan) 
baholarni belgilashda korxona bir xil mahsulot yoki xizmat uchun turli xil shaklda, 
turli xil baho belgilaydi.
 xaridorlarning turli xilligini hisobga olgan holda. Masalan, talabalar, nogi-
ronlar, nafaqaxo‗rlar, veteranlar bir xil mahsulot uchun turli narx to‗laydilar; 
 tovarning variantlarini hisobga olgan xolda. 
Tovarning turli variantlari turli baholarda sotiladi va unda variantlar bo‗yicha 
ishlab chiqarish xarajatlarining farqi hisobga olinmaydi. Masalan, qadoqlash idishi 
boshqalariga nisbatan 20%ga qimmatga tushgan atirni boshqalariga nisbatan ikki 
barobar qimmat bahoda sotish. 

---

91 
 joyni hisobga olgan holda. Tovar turli joylarda ishlab chiqarish xarajatlari 
bir xil bo‗lsa ham turli baholarda sotiladi. Masalan, teatr pattasi tomoshabinlar qaysi 
joyni ko‗proq xoxlashlariga ko‗ra turli bahoda bo‗ladi.
 vaqtni hisobga olgan holda. Baholar mavsumga, kunga, xaftaga va sutkan-
ing qaysi soatiga ko‗ra o‗zgarishi mumkin. Masalan, uyali aloqa xizmati kechasi va 
dam olish kunlari arzonroq bo‗lishi mumkin. 
Psixologik jixatdan jozibador baholar belgilash. Bunda xaridorlar psix-
ologiyasi hisobga olinadi. Bahoni butun son emas undan bir oz kamroq raqamlarda 
belgilanadi. Masalan, atirning bahosi 1000 so‗m emas 990 so‗m belgilanadi. 
Tovar assortimentini baholarning bosqichma-bosqich o‘zgarishi asosida 
sotish. Korxonada odatda bir mahsulotning bir necha turlari va markalarini ishlab 
chiqiladi. Bunda alohida marka va modeldagi tovarlarga qo‗yiladigan baholarning 
o‗zaro bog‗liqligi muammosi tug‗iladi. Xaridor bir mahsulot sifat darajasining ikkin-
chisidan farqini aniq bilishi uchun baholar bir-biridan keskin farq qilishi kerak. Masa-
lan, NEXIA avtomobilining DONS va ONS turlari mavjud va ularning baholari ham 
har xil.