Ызбекистон республикаси олий ва ырта

9-мавзу. ИШЛАБ ЧИ+АРИШ РЕЖАСИ


Режа
9.1. Ишлаб чиқариш режаси таркиби ва кўрсаткичлар тизими
9.2. Ишлаб чиқариш режасининг ишлаб чиқариш қувватлари билан асослаб берилиши
9.3. Ишлаб чиқариш режасининг ресурслар билан таъминланганлиги


9.1. Ишлаб чиқариш режаси таркиби ва кўрсаткичлар тизими

Махсулотни ишлаб чиқариш режаси бизнес-режанинг мухим бўлими бўлиб, одатда ишлаб чиқариш фаолияти билан шу\улланувчи корхона томонидан ишлаб чиқилади. Ушбу бўлимда корхонанинг ишлаб чиқариш стратегияси акс эттирилиб, ишлаб чиқариш жараёни технологик ва ташкилий нуқтаи назарлар кўрсатилган холда батафсил баён қилинади. Ишлаб чиқариш режасининг асосий вазифаси корхонанинг белгиланган муддатда керакли махсулотни керакли миқдорда ишлаб чиқариш имкониятларини асослаб беришдан иборат.

Ишлаб чиқариш режасининг таркибини умумий кўринишда қуйидаги схема ёрдамида акс эттириш мумкин.

Оммавий

Тайёрлашнинг цех тамойили

9.1-расм. Ишлаб чиқаришни режалаштириш

Ишлаб чиқариш дастури бозорни ўрганиш, корхона қувватларини бахолаш ва сотув хажмини башорат қилишдан сўнг ишлаб чиқилади. Гап шундаки, лойихаларнинг аксари қисми учун корхона иш бошлаган дастлабки йилдаёқ муваффақиятга эриши реал вазифа эмас. Ишлаб чиқариш фаолияти бошланган захоти хисоб-китоб қилинган куч-қувват билан махсулот ишлаб чиқариш мумкин бўлган енгил ва озиқ-овқат саноати учун хам биринчи йилда ишлаб чиқариш хажми корхона қувватлари йўл мумкин бўлгандан кам миқдорда режалаштирилади. Бироқ бу доимий қоидага айланиб қолмаслиги керак.
Ишлаб чиқариш дастурининг асосий кўрсаткичлари ялпи махсулот, тайёр (товар) махсулот ва тугалланмаган ишлаб чиқариш (ишлов бериш тугалланмаган махсулот) хисобланади.
Тайёр (товар) махсулот хажми ишлаб чиқариш дастурига мувофиқ, хар бир махсулот тури учун белгиланган нархлар бўйича қуйидагича аниқланади:


,
бу ерда
П_г — тайёр махсулот қиймати – сўм;
а, Ь, ... n — махсулот (иш, хизмат) номенклатураси;
N_а, N_b,… N_n – мос келувчи махсулот турлари ишлаб чиқариш йиллик хажми (бирл.);
Ц_а, Ц_b, ... Ц_n — мос келувчи махсулот бирлигининг бозор нархи (сўм/бирл.).