Ызбекистон республикаси олий ва ырта

 2-asosiy savolning bayoni: 
 
Dastur bloki. 
Dastur bloki qat’iy aniqlangan bo’limlardan iboratdir. Quyida biz bu 
bo’limlarni keltiramiz: 
 Metkalar bo’limi (LABEL); 
 O’zgarmaslar bo’limi (CONST); 
 Tiplar bo’limi (TYPE); 
 O’zgaruvchilar bo’limi (VAR); 
 Protsedura 
va 
funktsiyalar 
bo’limi 
(PROTSEDURA 
VA 
FUNKTSIYALAR); 
 Harakatlar bo’limi (OPERATORLAR). 
Yuqoridagi bo’limlar ichidan harakatlar bo’limi hamma vaqt dasturda 
bo’lishi kerak. Boshqa bo’limlar tushib qolishi mumkin. 
Yuqoridagi birinchi to’rtta bo’limlarning har biri quyidagi kalit so’zlaridan 
boshlanadi: LABEL, TYPE, CONST, VAR. Bu kalit so’zlari bo’lim boshida bir 
marta yoziladi va keyingi axborotlardan bo’sh joy (probel) bilan ajratiladi. 
Yuqorida keltirilgan misolda, dastur blokiga LABEL 15, 120; qatoridan 
boshlab END. gacha kiradi va dastur bloki deb ataladi. 
Metkalar bo’limi (LABEL). Har qanday bajarilayotgan operator to’rtta 
raqamdan oshmovchi butun musbat o’zgarmasli metka bilan to’ldirilgan bo’lishi 
mumkin. Dasturda uchraydigan hamma metkalar LABEL bo’limida yozilgan 
bo’lishi kerak. 
Umumiy ko’rinishi: 
LABEL L1, L2, L3, ...; 
Bu erda, L1, L2, L3-metkalar. 
Misol: 
LABEL 5, 10, 100; 
Metkalar operatorlar bilan ikki nuqta ( : ) orqali ajratiladi. 

---

24 
Misol: 
 A:qV; operatori 20 nomli metkadan iborat bo’lsin. U holda bu operator 
quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 
20: A: =V; 
Yuqorida keltirilgan misoldagi LABEL bo’limida ikkita 15 va 120 nomli 
dasturda qo’llaniladigan metkalar yozilgan. 
O’zgarmaslar bo’limi (CONST). Agar dasturda juda ko’p raqamlardan 
iborat o’zgarmaslar (masalan, 8 ta belgidan iborat bo’lsa) yoki almashinuvchi 
o’zgarmaslar (masalan, dastur variantini berish) foydalanilgan bo’lsa, u holda 
bunday o’zgarmaslar qandaydir bir nom bilan belgilanib CONST bo’limida 
yoziladi. Dasturda esa shu o’zgarmaslarning nomlarigina qo’llaniladi. Bu esa 
dasturni tahrirlashda, dasturga o’zgartirish kiritishda qulay bo’ladi. 
Umumiy ko’rinishi: 
CONST A1=S1; A2=S2; ...; 
Bu erda, AI–o’zgarmas nomi, SI-o’zgarmas qiymati. 
Misol: 
CONST PI=3.14; C=2.7531; 
Yuqorida ko’rsatilgan dasturda esa CONST bo’limida to’rtta o’zgarmas 
kiritilayapti, ular quyidagicha nomlangan va quyidagi qiymatlarga ega:
INMAX=81; 
PI=3.14; 
OUTMAX=60; 
EOL='!';