Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Tiplar bo’limi (TYPE). Agar dasturda standart tipdan farqli tip kiritiladigan 
bo’lsa, u holda bu tiplar (TYPE) bo’limiga yozilishi kerak: 
TYPE T1=; 
T2=; 
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Bu erda, T1 va T2 lar kiritilayotgan tiplarning identifikatorlari. 
Misol: 
TYPE COLOR=(RED, YELLOW, GREEN, BLUE); 
Bu erda, qiymatlarni o’tkazish yo’li bilan beruvchi COLOR tipi ifodalangan. 
Yuqorida keltirilgan misolda FAMILY, LLINE va AR tiplari kiritilgan. 

---

25 
FAMILY=(FATHER, MOTHER, CHILD); 
LLINEq1..INMAX; 
AR=ARRAY[1..16] OF CHAR; 
 
O’zgaruvchilar bo’limi (VAR). Agar dasturda V11, V12, .., o’garuvchilar 
uchrasa, u holda bu o’zgaruvchilarning hammasi quyidagi ko’rinishda ifodalanishi 
kerak: 
VAR V11, V12, ... : TYPE 1; 
V21, V22, ... : TYPE 2; 
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 
Bu erda, V11, V12-lar o’zgaruvchilar nomlari, TYPE 1-V11, V12, TYPE 2-V21, 
V22 o’zgaruvchilarning tipidir. 
 
Misol: 
VAR K, I, J: INTEGER; A, B: REAL; 
Har bir o’zgaruvchi dasturda qo’llanilguniga qadar ifodalangan va qaysidir 
bir tipga, faqat bitta tipga kiritilgan bo’lishi kerak. 
(CONST, TYPE, VAR) bo’limlari faqat bir marta ko’rsatiladi. 
Misol: 
VAR A: REAL; 
B: REAL; 
Shunday qilib, VAR bo’limida har bir o’zgaruvchining nomi kiritiladi va 
o’zgaruvchi qaysi tipga tegishli ekanligi ko’rsatiladi. 
O’zgaruvchi tipini ikki xil yo’l bilan berish mumkin: tip nomini ko’rsatish 
(masalan, REAL, COLOR va boshqalar) yoki tipini o’zini yozish. 
 
Masalan, 
ARRAY[1..16] OF CHAR; 
Yuqorida keltirilgan dasturni ko’rib chiqamiz. VAR bo’limida 
o’zgaruvchilar quyidagi nomlar bilan berilgan: 
LINE, L, I, K, POS, SP, F, C, D. 
O’zgaruvchilar uchun mos keladigan tip nomlari ko’rsatilgan 
(LLINE, AR, INTEGER, REAL, FAMILY) 
Bu tiplardan bir qismi-standartlilardir (INTEGER, REAL), qolgan tiplar, ya’ni
LLINE, FAMILY va AR lar-nostandartlidir. Bu tiplar TYPE bo’limida berilishi 
kerak. 

---

26 
LINE o’zgaruvchisining tipi hech qanday nom bilan atalmagan va bir 
vaqtning o’zida, ya’ni o’zgaruvchilarni ifodalash vaqtida ifodalangan. 
Xuddi shunday L, SP, F o’zgaruvchilarini ham ifodalash mumkin edi: 
L: 1.. INMAX; 
SP: ARRAY[1..16] OF CHAR; 
F: (FATHER, MOTHER, CHILD); 
Bu holda, bu tiplar TYPE bo’limida berilmaydi. Lekin, M, V, Z 
o’zgaruvchilar ham (RLINE protsedurasi) xuddi shunday tiplarga ega, shuning 
uchun yuqoridagi ifodalashlarni takrorlash kerak emas.