İzzet Çivgin

Kuzeyli Cermen/Barbar Kavimlerin Roma’ya Akınları

M.S. II. yüzyılda Roma İmparatorluğu’na bağlı eyaletler ve Germanya (Cermen Kavimlerinin yaşam alanı)
Roma İmparatorluğu’nun siyasal ve ekonomik düzenini alt-üst eden Cermen/Barbar kavimler, Roma topraklarının kuzeyinde (genel- likle Almanya, Cermenya ya da Germenya olarak adlandırılan bölgede), yani Kuzey-doğu Avrupa’da yaşayan topluluklardır. Avrupalı tarihçile- rin çoğu, bunların İskandinavya kökenli olduklarını ileri sürmektedir. Bu iddiaya göre, M.Ö. 1000 ya da 900 yıllarında İskandinavya’yı terk eden bu topluluklar, güneye yani Ren Nehri’nin kuzeyinde kalan topraklara yer- leşmişlerdir. Onların Cermen ismiyle anılmaya başlamaları yakın bir za- mana denk düşse gerektir. Büyük olasılıkla onlara bu isim Galya’da (bu- günkü Fransa’da) yaşayan Keltler/Galyalılar tarafından yakıştırılmıştır. Günümüzde yapılan araştırmalar, bu toplulukların tekil bir isim altında (Cermenler) tanımlanmasının doğru olmadığını göstermekte ve bunların farklı kabile isimleri eşliğinde tarif edilmesi gerektiğini ortaya koymakta- dır Bu anlayışa göre, Alamanlar, Suebiler, Markomanlar ve Franklar Batı Cer- menlerine; Vandallar, Gotlar, Burgondlar, Rugienler, Longobardlar ve Herül- ler de Doğu Cermen Kavimlerine mensupturlar. Bunlardan başka Kuzey Cermenleri olarak adlandırılan kavimler de vardır ki, bunlar yaşamlarını Kuzey Denizi ve Elbe Nehri kıyılarında sürdürürler.

Roma İmparatorluğu ile Germanya’nın sınırını Aşağı Ren Nehri oluşturur. Romalılar, büyük olasılıkla İmparator Domitianus’un hüküm sürdüğü yıllarda (81–96), imparatorluk topraklarını Cermenlerden koru- mak amacıyla Ren kıyılarına askeri birlik yerleştirmiş; Germania Inferior (Aşağı Germanya, kuzeyde) ve Germania Superior (Yukarı Germanya, gü- neyde) adını verdiklerini sınır eyaletlerini ise kendilerine bağlamışlardı. Onlar, bu eyaletleri toprakları içine katarak Cermen kavimlerin Roma’ya doğru gerçekleştirdikleri akınların önünü aldıklarını, yani Cermen soru- nuna çözüm bulduklarını sanmışlardı. Gerçekten de Aşağı ve Yukarı Ren eyaletleri Roma’ya dâhil olduktan sonra, Cermen kavimlerinin önemli bir kısmı Güney-doğu Avrupa’ya doğru (yani Karadeniz yönünde) göç etmeye başladılar. Bu göçlerde, Ren sınırının askeri güvenliğinin Roma birlikleri tarafından sağlanmış olmasının tabii büyük payı vardı. Ancak göçlere neden olan diğer unsurlar da gözden kaçırılmamalıdır: Cermen kavimlerin yaşadığı nüfus artışı ve bölgedeki dengeleri alt-üst eden ani iklim değişiklikleri bu göçü zorunlu kılmış olsa gerektir. Ne var ki Ren Nehri’nin güvenliğini sağlamak, tüm Cermen kavimlerin önünü kesmek anlamına gelmemektedir. Nehrin kuzeyindeki geniş araziler Cermenlere ev sahipliği yapmayı sürdürmektedir.

Ren Nehri, Roma İmparatorluğu’nun yumuşak karnını oluşturur. Kuzeyli barbar kavimler, bu nehri aşmayı başardıkları oranda, zenginlik kaynağı olarak gördükleri Roma topraklarına ulaşmakta güçlük çekme- mektedirler. Roma üzerine gerçekleştirilen bu akınların ilki M.Ö. I. yüz- yıla denk düşer. Bu tarihlerde henüz çok güçlü olan İmparatorluk, akın- lardan ağır yaralar almadan kurtulabilmiştir. Ancak barbar akınları M.S.
V. yüzyıla kadar devam etmiş ve İmparatorluğun epey zayıf düştüğü bir anda öldürücü darbeyi indirerek onun tarih sahnesinden büsbütün çekil- mesine neden olmuştur.
Roma’ya akın eden ilk Cermen kavminin Simbriler olduğu sanılı- yor. Büyük olasılıkla anavatanlarını yaşanmaz hale getiren kıtlık yüzün- den Danimarka’nın Jutland bölgesini terk etmek zorunda kalan ve güneye doğru yol alan Simbriler, yanlarına Tötonları ve Ambronları da katarak M.Ö. 120’li yıllarda Roma topraklarına girmişlerdir. Sayılarının 100 000 ila 300 000 olduğu sanılan göçmenler, beslenmek için yollarına çıkan kavim- lerle savaşmaktan ve köyleri yağmalamaktan çekinmemişler, ilerleyişleri- ni sürdürürken ilişki kurdukları pek çok halkı da saflarına katmışlardır. Bu kuzeyli barbar kavimlerin İmparatorluk topraklarını ihlal etmeleri olasılığından ürken Roma birlikleri, Barbarlarla (günümüzde Slovenya toprakları içinde bulunan) Noreia bölgesinde karşılaşırlar, ancak burada onlardan çok ağır bir yenilgi alırlar. Roma’nın Barbarları yenmesi için, M.Ö. 101’deki Vercelli Savaşı’na (Vercelli şehri, günümüzde İtalya’nın ku- zey-batısında bulunuyor) kadar beklemek gerekecektir.