J: Mox tárizlilerdiñ dùnyas jùzi boyinsha 5 miñday tùri, Ğmda terrritoriyasinda 1500 dey tùrleri tarqalģan. Kòpshilik wàkilleri arqa yarim sharda, tawlarda, tropikaliq ellerde, yaģniy iģalliq jetkilikli orinlarda keñ tarqalģan

Deneniń aldınǵı tárepindegi bulshıq etler
Kókirek bulshıq etleri
1. Kókirektiń úlken bulshıq etleri. Omıraw súyeginiń tós súyegine birikken bóliminen, tóssúyeginiń dástesiniń hám denesiniń aldınǵı júzinen 5-6 qabırǵalardan, tuwrı bulshıq et qınınan baslanadı hám iyin súyeginiń úlken bórtigine birigedi. Qısqarǵanda iyindi aldınǵa hám ishkerige tartadı
Kókirek kletkasınıń AUTOXTON bulshıq etleri.
1. Qabırǵalar arasındaǵı sırtqı bulshıq et, joqarıdaǵı qabırǵalardıń sırtqı tómengi shetinen baslanıp, tómendegi qabırǵalardıń joqarǵı shetine jabısadı.
2. Qabırǵalar arasındaǵı ishki bulshıq et, tómengi qabırǵalardıń ústingi shetinen baslanıp, joqarıdaǵı qabırǵalardıń astına ishkeri shetine birigedi.
3. Qabırǵa astı bulshıq etleri. Tómengi qabırǵalardıń ústi tárepindegi shetinen baslanıp joqarıdaǵı qabırǵalardıń tómengi shetine 1-2 qabırǵa ashlap birigedi
4. Kókirektiń kese bulshıq eti III-VI qabırǵalardıń shemirshek bóliminiń arqa tárepinde jaylasqan bolıp qarınıń kese bulshıq etiniń dawamı esaplanadı. Bul bulshıq et kópshilik adamlarda bolmaydı.
Kókirek –qarın tosıǵı (diafragma)
Diafragma juqa jalpaq bulshıq etten ibarat bolıp, kókirek kletkası tárepke bórtip, gúmbez payda etip jaylasqan. Bulshıq et talshıqları kókirek kletkasınıń qır átirapı boylap jaylasıp onıń ortasına kelip sińirge aylanadı. Diafragma qısqarǵanda onıń gúmbezi tegislenedi nátiyjede kókirek kletkası keńeyedi.
Qarın bulshıq etleri
Qarın (abdomen) kókirek kletkasınıń tómengi sheti menen, shanaqtıń ústingi qırǵaǵı arasında jaylasqan aralıq bolıp, bul jerde jaylasqan bulshıq etler qarın boslıǵın shegaralap qarın diywalın payda etedi. Qarın diywalın payda etetuǵın bulshıq etlerdi: aldıńǵı qaptal, aldıńǵı hám arqa toparlarǵa bóliw múmkin.
Aldıńǵı qaptal táreptegi bulshıq etler
1. Qarınnıń sırtqı qıysıq bulshıq eti, kókirek kletkasınıń qaptalın tárepinen tómengi segiz qabırǵadan tisleri menen baslanıp janbas súyeginiń sırtqı ernine birigedi qalǵan bólimi bolsa aponevrozǵa aylanıp usı atamadaǵı qarama-qarsı bulshıq et penen birlesedi, qarınnıń aq liniyasın payda etiwde qatnasadı.
2. Qarınnıń ishki qıysıq bulshıq eti janbas súyeginiń ishki tárepinen baslanıp, X, XI hám XII qabırǵalardıń tómengi shetine jabısadı.
3. Qarınnıń kese bulshıq eti tómengi altı qabırǵanıń ishki júzinen (tisleri menen) hám janbas súyegi qırınıń ishki erininen baslanıp aq sızıqqa (liniya) jabısadı. Qarınnıń kese bulshıq etiniń ayırım talaları shat kanalınıń sırtqı jeri astı tesiginen ótip máyektiń ústingi shetine jabısadı hám máyekti kóteriwshi bulshıq etti payda etedi. Bul bulshıq et ayırım sút emiziwshilerde jaqsı rawajlanǵan bolıp máyekti tartıp qarın boslıǵına alıp keledi.
Aldıńǵı topar
1. Qarınnıń tuwrı bulshıq eti V-VI-VII qabırǵalardıń shemirshek bóliminiń ústingi júzinen hám qanjar tárizli ósimteden baslanıp put súyeginiń joqarǵı shetine jabısadı.
2. Piramida tárizli bulshıq et simfizden baslanıp aq sızıqqa (liniya) jabısadı. Bul bulshıq et qaltalı haywanlardıń bala alıp júriwshi qaltasınıń awzın bekkemleydi. Rudiment organ bolıp hámme adamda bola bermeydi.
3. Beldiń tórt múyeshli bulshıq eti qarnı boslıǵınıń arqa diywalın payda etedi.
Qarın bulshıq etleriniń funktsiyası. Qarın bulshıq etleri qısqarǵanda qarın boslıǵı tarayadı hám qarın boslıǵı ishindegi organlarǵa tásirin tiygizedi, yaǵnıy tuwıw defekatsiya qusıw protsesslerinde qatnasadı. Sonıń menen birge gewdeni aldıǵa iyedi.