J: Mox tárizlilerdiñ dùnyas jùzi boyinsha 5 miñday tùri, Ğmda terrritoriyasinda 1500 dey tùrleri tarqalģan. Kòpshilik wàkilleri arqa yarim sharda, tawlarda, tropikaliq ellerde, yaģniy iģalliq jetkilikli orinlarda keñ tarqalģan

Preparatlardi boyaw usillari.Boyawdin‘ a’piwayi h’a’m differentsyal usillari bar bolip,a’piwayi usilda qandayda tek bir boyawdan paydalaniladi,misali metilin kòk, fuksin, gentsyan fiolet boyawlarinin‘ birewinen siltili yamasa karbol eritpelerinde paydalaniladi. Bunda kletka tolig’i menen boyaladi. Al differentsyal boyawda kletkanin’tu’rlu strukturalari h’a’r qiyli botawlar ja’rdeminde boyaladi. Bunday usuillarg’a Gramm usilinda boyaw, sporani boyawlar kiredi.
Mikroskoplaw ha’m onın’ tu’rleri. Mikroorganizmlerdi u’yreniw mikroskoplar ja’rdeminde alip bariladi. Hàzirgi zaman a’dettegi mikroskoplar (MBI-1,MBR-1, MBR-1A) izertlew obektlerin tek o’tkinshi jaqtiliqta izertleydi,bul jag’day bakterya kletkasinin‘ ishki strukturasin ko’riw mu’mkinshiligin bere almaydi, sonin‘ ushin bu’gingi ku’nde obekitlerdi aniq ko’rsetiw mu’mkinshiligin beretug’in jan’a sistemalar islep shig’ilg’an. Olardan ultrafioletli mikroskop islep shig’ildi.Bul mikroskop ja’rdeminde 0,1 mkm o’lshemdegi obektlerdi ko’riw mu’mkin, bunda ultrafiolet nurlarinan paydalaniladi. Mikroskoplawdin‘ tag’i bir tu’ri bul qarang’i maydan mikroskoplaw bolip, ko’riw arnawlı kondensor ja’rdeminde a’melge asadı. A’dette isletiletug’ın kondensor (jaqtılıq maydanlı mikroskopta) h’a’mme nurlardı o’tkizip, shetindegini tutıp qalsa, qaran’g’ı maydan mikroskopında tek shetki qıysıq kelgen nurdı o’tkizedi, nurlardın’ qıysayıw muyeshi u’lken bolg’anlıg’ı ushın olar obektivke tu’speydi h’a’m netiyjede ko’riw maydanı qaran’g’ı boladı. Eger mikroskop astında ko’riletug’ın preparat bir jınıslı bolmasa h’a’m optik qalınlıg’ı hàr qıylı optik qalın’lıqtag’ı bo’leksheler tutsa, ondag’ı kondensordan o’tiwshi qıysıq nurlar preparattan o’tkende qalın bo’lekshelerdi aylanıp o’tedi-difraktsiya ju’z beredi. Difraktsiya na’tiyjesinde nurlar h’a’r ta’repke sashılıp obektivke tu’sedi. Na’tiyjede qaran’g’ı fonda turg’an bakteriyalar jaltırap ko’rinedi,bunda bakteryalardin‘ 0,01 mkm o’lshemge iye bolgan qamshilarin koriw mu’mkin. Fazali kontrastli mikroskoplawda izertlew har qiyli tig’izliqta yamasa h’a’r qyili qalin’liqta bolgan obektlerdin fazalardag’i o’zgerislerin u’yreniw mu’mkinshiligin beredi. Fluorestsent mikroskoplaw mikroorganizm kletkalarinin‘ ishki strukturasin u’yreniw mu’mkinshiligin beredi. Elektron mikroskoplaw mikroskoptin‘ ko’riw mu’mkinshiligin 100 esege arttirdi,bunda nurlardin‘ ornina elektron potoklardan paydlaniladi.Elektron mikroskop ja’rdemindeultramikroskopliq o’lshemge iye organizmler-mikoplazmalar, viruslar, faglardi u’yreniw mu’mkin.

98. Jırtqish haywanlar túrleri.
Jirtqish haywanlar otryadina 16 tuqimlas, 129 tuwis hàm 308 tùr haywan kiredi.Oʻzbekistonda 6 oilaga mansub 25 tacha turi uchraydi. Yirtqichlar zararkunanda kemiruvchilar sonini cheklovchi hamda tabiatda kasal va nimjon xayvonlar sonini kamaytiruvchi tabiiy sanitarlar sifatida ahamiyatga ega.