J: Mox tárizlilerdiñ dùnyas jùzi boyinsha 5 miñday tùri, Ğmda terrritoriyasinda 1500 dey tùrleri tarqalģan. Kòpshilik wàkilleri arqa yarim sharda, tawlarda, tropikaliq ellerde, yaģniy iģalliq jetkilikli orinlarda keñ tarqalģan

Xromoplastlar plastidlar bo'lib, ularda karotinoidlarning to'planishi tufayli rangi sariq, to'q sariq yoki qizil rangga ega. Xromoplastlar mavjudligi sababli kuzgi barglar, gul barglari, pishgan mevalar (pomidor, olma) xarakterli rangga ega. Bu organoidlar turli shakllarda bo'lishi mumkin - yumaloq, ko'pburchak, ba'zan igna shaklida.
Leykoplastlar rangsiz plastidlar bo'lib, ularning asosiy vazifasi odatda saqlashdir. Bu organoidlar nisbatan kichikdir. Ular yumaloq yoki bir oz cho'zinchoq bo'lib, barcha tirik o'simlik hujayralariga xosdir. Leykoplastlarda sintez murakkabroq bo'lgan oddiy birikmalardan - kraxmal, yog'lar, oqsillardan amalga oshiriladi, ular ildizlarda, ildizlarda, urug'larda, mevalarda zahirada saqlanadi. Elektron mikroskopda har bir leykoplastning ikki qavatli membrana bilan qoplangani, stromada faqat bir yoki oz miqdordagi membrana o'simtalari borligi, asosiy bo'shliq organik moddalar bilan to'ldirilganligi seziladi. Stromada qanday moddalar to'planishiga qarab, leykoplastlar amiloplastlar, proteinoplastlar va eleoplastlarga bo'linadi.
Plastidlarning barcha turlari umumiy kelib chiqishiga ega va bir turdan ikkinchisiga o'tishga qodir. Shunday qilib, leykoplastlarning xloroplastlarga aylanishi kartoshka ildizlari yorug'likda yashil rangga aylanganda, kuzda esa yashil barglarning xloroplastlarida xlorofil nobud bo'lganda kuzatiladi va ular xromoplastlarga aylanadi, bu barglarning sarg'ayishi bilan namoyon bo'ladi. O'simlikning har bir o'ziga xos hujayrasida faqat bitta turdagi plastid bo'lishi mumkin.

❗102. Fotosintez protsesi hám basqıshları

103. Qaraqalpaqstanda tarqalǵan balıqlardıń túrleri.
Shortan, Ilaqa, Shiģis aq shabaģi, Taban baliq, Aral torta baliģi, Qizil qanat torta, Alabuģa, Sila, Àmiwdarya ulken sumarayi, Ámiwdarya kishi sumarayi, Aral bekiresi, Tùrkstan sùwen baliģi, Aral toqisi h.t.b baliqlar ushirasadi.
Bekire jınısıy jaqtan 12-14 jasında pisip jetilisedi. Uwıldırıq shashıw dáwiri may ayınıń ortalarında suwdıń temperaturası 14-220 S bolǵan waqıtları baslanadı. Al massalıq uwıldırıq shashıw dáwiri bolsa, iyul-Avgust aylarına tuwra keledi. Uwıldırıqlar sanı 280 nen 570 mıń aralıǵında.Bekire tiyarınan bentos jewshi bolıp, mollyuskalar menen awqatlanǵan.
Tùrkstan sùwen baliģi Uzınlıǵı 80 sm, salmaǵı 10 kg ǵa shekem jetetuǵın iri balıq. Ko`pshiliginiń uzınlıǵı 50-55 sm, salmaǵı 4-5 kg. Olar dár`yada, kanallarda, kollektor-drenaj tarmaqlarında, ko`llerde tirishilik etedi. 3-5 jasında jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Tuwıwshılıǵı 40-150 mıń uwıldırıqtı quraydı.Tu`rkistan su`wen balıǵı Ko`beyiwi suwdıń temperaturası 20-270S ǵa jetkende may-iyun aylarında o`tedi. Uwıldırıqların bir márte aǵısqa, dárya, kanallardıń quyarlıǵındaǵı taslı jerlerge shashadı. Jetilisken uwıldırıqtıń o`lshemi 1,8-3 mm ge teń. Bentos organizmleri (xironomidler hám basqa da shıbın-shirkey lichinkaları) detrit, suw otları hám de jer u`sti shıbınshirkeyleri, mayda balıqlar menen awqatlanadı.