Jadval rеdaktorlardan iqtisodiy masalalarni еchish jarayonida foydalanish

«Таблица данных» bir yoki ikkita ma’lum o‘zgaruvchining turli 
xil o‘zgarish natijalarini hisoblash uchun mo‘ljallangan. Hisoblashdan 
so‘ng barcha mumkin bo‘lgan variantlar jadval shaklida paydo bo‘lib, 
bu omillarni tahlil qilish matritsasi deb ataladi. Ma’lumotlar jadvali 
«Анализ «что если»» asboblar guruhi, «Данные» yorlig‘ining 
«Работа с данными» blokida joylashgan. Excelning 2007-yil 
versiyasiga qadar ushbu vosita «Таблица подстановки» sifatida 
tanilgan bo‘lib, u hozirgi nomidan ham uni aniqroq tavsiflar edi. 
«Таблица подстановки»ni ko‘p hollarda ishlatish mumkin. 
Misol uchun odatiy hol sifatida, kredit muddati va kredit miqdorining 
har xil o‘zgarishini hisobga olib, oylik to‘lov miqdorini hisoblashingiz 
kerak bo‘lganda ishlatiladi. Shuningdek, ushbu vosita investitsiya 
loyihalari modellarini tahlil qilishda ishlatilishi mumkin. 
Ushbu vositadan ortiqcha foydalanish tizimning sekinlashishiga 
olib kelishi mumkinligini ham hisobga olish kerak bo‘ladi. Chunki 
ma’lumotlar doimiy ravishda qayta hisoblanib boriladi. Shu sababli, 
ushbu vositani shunga o‘xshash muammolarni hal qilish maqsadida 
kichik jadval massivlarida ishlatmasdan, balki to‘ldirish markeri 
yordamida formulalarni nusxalash tavsiya etiladi. 
«Таблицы данных» dan faqat jadvallarning katta diapazonlarida 
foydalanish maqsadga muvofiq bo‘lib, formulalarni nusxalash ko‘p 
vaqt talab qilishi va faoliyat davomida xato qilish ehtimolini oshirishi 
mumkin. Ammo bu holatda ham tizimga keraksiz yuk tushmasligi 
uchun formulalarni qidiruv jadvali oralig‘ida avtomatik ravishda qayta 
hisoblashni o‘chirib qo‘yish tavsiya etiladi. 
Ma’lumotlar jadvalining ishlatilishidagi asosiy farqi hisoblashda 
ishtirok etadigan o‘zgaruvchilar sonidir: bitta yoki ikkita. 
Masalan: ikkita o‘zgaruvchiga ega vositadan foydalanish. 
Albatta, hozirgi kunda yillik 9,5 foiz miqdorida kredit beradigan 
banklarni topish juda qiyin, hatto noreal. Shuning uchun, keling, 
boshqa o‘zgaruvchilarning turli xil kombinatsiyalari bilan oylik 
to‘lovning maqbul darajasiga sarmoya kiritish uchun qanday 
imkoniyatlar mavjudligini ko‘rib chiqamiz: kreditning hajmi va kredit 
muddati. Shu bilan birga, biz foiz stavkasini o‘zgarishsiz qoldiramiz 
(12,5%). Ushbu muammoni hal qilishda ikkita o‘zgaruvchidan 

---

172 
foydalangan holda, «Таблица данных» vositasi bizga yordam beradi 
(5.27-rasm). 
Yangi jadvallar qatorini chizamiz. Ustunlar nomlarida kredit 
muddati (oylar davomida 2 yildan 6 yilgacha bir yillik o‘sish bilan), 
qatorlarda esa — kredit hajmini (850 000 dan 950 000 so‘mgacha 
10000 so‘mlik o‘sish bilan) ko‘rsatiladi. Bunday holda, hisoblash 
formulasi (ПЛТ) joylashgan katak qatorlar va ustunlar nomlari 
chegarasida joylashgan bo‘lishi shart. Ushbu shart bo‘lmasa, ikkita 
o‘zgaruvchini ishlatishda vosita ishlamaydi. 
5.27-rasm. Dastlabki ma’lumotlar. 
Keyin biz barcha natijalar jadvalini, shu jumladan ustunlar, 
qatorlar nomlarini va ПЛТ formula katakchasini tanlaymiz. «Данные» 
yorliqchasiga o‘tamiz. «Работа с данными» guruhiga o‘tib «Анализ