Birinchidan,
O‗zbekiston
Respublikasi
Markaziy
banki
to‗g‗risidagi qonunga muvofiq, bankning o‗z kapitali hajmi uning aktiv
operatsiyalarining chegaraviy hajmini belgilab beradi. Shuning uchun
mijozlarga xizmat ko‗rsatishga mo‗ljallangan bank (misol uchun, tarmoq
banki) belgilangan normativlarga rioya qilgan holda, o‗z doimiy mi-
jozlarining qarz mablag‗lariga bo‗lgan talablarini qondirishi lozim.
Ikkinchidan, bank uchun zarur bo‗lgan o‗z kapitali miqdorining
o‗ziga xos xususiyatlari mavjud. Mayda, lekin son jihatdan ko‗pchilikni
yirik kredit oluvchi korxonalarni tashkil qiluvchi bankda o‗z mablag‗lari
nisbatan ko‗p miqdorda kerak bo‗ladi. Chunki yirik mijozlarga xizmat
qiluvchi banklarda kreditning qaytarilmaslik riski katta bo‗ladi.
Uchinchidan, tijorat bankining o‗z kapitali miqdori, uning aktiv
operatsiyalari xarakteriga bog‗liq bo‗ladi. Bank olib borayotgan ope-
ratsiyalari katta risklar bilan bog‗liq bo‗lishi, o‗z mablag‗larining nis-
batan ko‗p bo‗lishini taqozo etadi. Bu hol, xususan, innovatsion
banklarga tegishlidir. Agar bankning kredit portfelida minimum riskli
ssudalar ko‗pchilikni tashkil qilsa, bankning mablag‗lari nisbatan kam
bo‗lishi mumkin.
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki bankning aktiv ope-
ratsiyalari xarakteriga qarab, bank kapitali va uning turli darajadagi risk-
li aktivlari o‗rtasidagi normativlarni belgilab beradi.
99
III BOB. TIJORAT BANKLARINING PASSIV
OPERATSIYALARI TARKIBI VA ULARNING JOYLASHISHI
1 -§. Tijorat banklarining passiv operatsiyalari va uning turlari
Passivlar va aktivlar bo‗yicha majburiyatlarni boshqarish bankning
muhim vazifalaridan hisoblanadi. Mablag‗larni jalb qilish yoki ularni
joylashtirish bilan bog‗liq operatsiyalarning har ikkalasi ham banklar
faoliyatida muhim ahamiyatga ega. Ularni samarali tashkil qilish banklar
faoliyatida yuqori natijalarga erishish imkonini beradi. Bank resurslari
uning passiv operatsiyalari orqali shakllanadi.
Shu bois bank resurslarini shakllantirish, uning passiv hisob
raqamlari yoki aktiv-passiv hisob raqamlaridagi pul mablag‗larini
ko‗paytirish
bilan
bog‗liq
operatsiyalar
Do'stlaringiz bilan baham: |