Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

YAponiya banklarida kreditning tasniflanishi 
Kredit turlari 
Kredit foizi 
1 
Overdraft kreditlar (ta‘minotsiz, qisqa muddatga beriladigan 
kreditlar) 
12,8 - 13 % 
2 Veksellarni hisobga olish shaklida beriladigan qisqa muddatli 
kreditlar 
8,8 % 
3 
Veksellarni garov olish yo‗li bilan beriladigan kreditlar 
37,1 % 
4 
Qarzdorning qarz majburiyati asosida beriladigan o‗rta va uzoq 
muddatli kreditlar 
41,8 % 
AQSh banklari Yaponiya va Evropa mamlakatlari banklaridan 
farqli ravishda kreditlarining birn, 
qismini o‗z mijozlariga ta‘minotsiz 
ajratadi. Odatda, bunday mijozlar moliyaviy jihatdan barqaror, foyda 
bilan ishlaydigan, obro‗li, yuqori malakali va bilimga ega bo‗lgan 
rahbariyatga ega,mamlakat moliya bozorining faol ishtirokchilari 
hisoblanadi. Bunday, birinchi sinf mijozlarga ta‘minlanmagan kreditlar 
bazaviy yoki boshlang„ich foiz stavka (prim rate) da ajratiladi. 
Jadval ma‘lumotlari ko‗rsatadiki, YAponiya banklari tomonidan 
aksariyat kreditlar qarz majburiyatlari va veksellarni garovga olish orqali 
beriladi va ular muddati jihatdan ham far qiladi. AQSh tijorat banklari 
243
emas. XVF, ETTBning nuqtayi nazaridan 10000 AQSh dollarigacha 
b
o‗lgan summadagi kreditlar kichik kreditlarga kiradi.  
 
22-jadval 
O„zbekistonda kreditni qaytarish muddati bo„yicha tasniflash 
 
Kredit turlari 
Muddatlari 
Qisqa muddatli kreditlar 
1 yilgacha b
o‗lgan kreditlar 
Uzoq muddatli kreditlar 
1 yildan ortiq muddatga berilgan 
kreditlar 
 
 4. 
Ta‟minlanganligi bo„yicha kreditlar ta‘minlanmagan va 
ta‘minlangan 
kreditlarga 
b
o‗linadi. 
Ta‘minlangan 
kreditlar 
ta‘minlanganlik xarakteriga qarab garovli, kafolatlangan, sug‗urtalangan 
va hokazolarga b
o‗linadi. 
Kreditning sifati past b
o‗lganda, uning ta‘minlanganligida 
muammolar b
o‗lganda bunday kreditlar ta‘minlanmagan kredit deb 
yuritiladi va bunda kreditlar b
o‗yicha kreditning qaytmaslik riski yuqori 
b
o‗ladi. Shuning uchun bu kreditlar bo‗yicha yuzaga kelishi mumkin 
b
o‗lgan yo‗qotishlarni qoplash uchun zaxiralar shakllantiriladi. 
Banklar tomonidan moliyaviy holati barqaror, foyda bilan 
ishlaydigan, ijobiy kredit tarixiga ega b
o‗lgan mijozlarga bank ta‘minot 
talab qilmasdan ishonchli (blankali) kreditlar berilishi mumkin. Bunday 
kreditlar qarz oluvchining obr
o‗sini hisobga olgan holda va uning 
daromadlari darajasini baholagandan s
o‗ng uning moliyaviy natijalari 
ijobiy b
o‗lgandagina beriladi.