Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

5. Berilish usullari 
b
o‗yicha kreditlar qoplash uchun va to‗lov 
uchun kreditlarga b
o‗linadi. Birinchi holatda kredit qarz oluvchining 
hisob vara
g‗iga xarajatlarni qoplash uchun o‗tkaziladi. Bunda yana 
avans xarakteridagi ssuda mabla
g‗larining o‗tkazilishi ham nazarda 
tutiladi. Ikkinchi holatda bank ssudasi bevosita naqd pulsiz hisob-
kitoblarda hisob hujjatlarini t
o‗lash uchun beriladi. 
Shu bilan birga, bir martalik kreditlar ham b
o‗ladi, ya‘ni 
shartnomada belgilangan muddat va summada taqdim etiladi. Biroq 
k
o‗pchilik mamlakatlarda kredit liniyalari keng qo‗llaniladi.
6. Bank kreditlarini
qaytarilish tartibi b
o‗yicha 2 guruhga 
ajratish mumkin. Talab qilib olinadigan va muddatli kreditlar.
Muddatli kreditlar qisqa, 
o‗rta va uzoq muddatli kreditlarga 
b
o‗linadi. 

---

244
Shuningdek, qaytarishlik vaqtiga qarab, bir vaqtda qaytariladigan 
kreditlar va b
o‗lib-bo‗lib to‗lanadigan kreditlar kiradi. 
Odatda, yuridik shaxslar va aholiga joriy ehtiyojlarni qoplash uchun 
naqd pul mabla
g‗lari kerak bo‗lganda, beriladigan qisqa muddatli 
kreditlar, bir vaqtda qaytariladigan kreditlar hisoblanadi. Bu yerda 
asosiy qarz va foizlarni yagona summada kredit muddati tugashi bilan 
qaytariladi.
Bir necha muddatda qaytariladigan kreditlar bu ikki yoki undan 
ortiq t
o‗lovlar bilan amalga oshiriladigan ssudalar hisoblanadi. (odatda, 
har oy, har kvartal yoki har yarim yilda). Bu guruhga turli xil kreditlar: 
tijorat, ochiq schyot b
o‗yicha, veksel, lizing, faktoring, forfeyting va 
boshqalar kiradi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlangan davlatlarda bir kecha muddatda 
qaytariladigan kreditlar yuridik va jismoniy shaxslarga tovarlar va 
k
o‗chmas mulklarni sotib olish uchun beriladigan o‗rta va uzoq muddatli 
kreditlashda keng q
o‗llaniladi.