Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Likvidlik riski 
- bunda moliyaviy y
o‗qotishlar vujudga kelishi 
mumkin. Bu moliyaviy y
o‗qotishlar lizingga beruvchining balans passivi 
b
o‗yicha majburiyatlarini qoplay olmasligi natijasida kelib chiqadi. Bu 
risk ssuda kapitali bozoridan jalb etilgan resurslar hisobiga t
o‗lov 
muddati yetib kelmagan aktiv operatsiyalarni qayta moliyalashga qobili-
yati yetmaganda vujudga keladi. 
T
o„lay olmaslik riski - lizing oluvchi tomonidan lizing to‗lovlari 
t
o‗lay olmasligi. Bu riskni kamaytirish uchun ijaraga oluvchining moli-
yaviy holatini yaxshilab 
o‗rganish, uchinchi shaxsdan kafolat olish, 
t
o‗lay olmaslik riskini sug‗urtalashi lozim. 
Valyuta riski -
bu valyuta kursining 
o‗zgarishi natijasida pul 
mabla
g‗larining yo‗qotilishi; 
Siyosiy va huquqiy risklar 
- bu 
o‗zaro bog‗liqdir. Bular xalqaro 
lizing operatsiyalarida yaqqol k
o‗rinadi.
Siyosiy risk 
- bu mamlakatda siyosiy ahvolning 
o‗zgarishi, ish tash-
lash, davlat iqtisodiy siyosatining 
o‗zgarishi moliyaviy yo‗qotish xavfini 
keltirib chiqaradi. 
Huquqiy risk 
- bu qonunlar va boshqa huquqiy 
me‘yoriy 
aktlarning 
o‗zgarishi bilan bog‗liq bo‗lgan yo‗qotishlar. 
Lizing jarayonlari va shartnomasi bilan bo
g‗liq risklarni boshqarish 
bank va x
o‗jalik subyektlari faoliyatining samaradorligini oshirishga 
zamin yaratadi. Bu borada lizing shartnomasi shartlariga rioya qilish 
muhim ahamiyatga ega. 
Lizingga oluvchi 
o‗zining grafigiga muvofiq, lizing to‗lovi 
majburiyatini va mol-mulkni saqlash va asrab foydalanishni 
o‗z 
zimmasiga oladi. Agar bu shartlar bajarilmasa, bank tezda lizing 
shartnomasini bekor qilishi mumkin. Shartnoma shartlariga rioya 
etmagan holda zarar yuzaga keladigan b
o‗lsa, lizing oluvchi zararni 
qoplashi lozim b
o‗ladi. Bundan tashqari, lizing oluvchi mol-mulkni 
qaytarishi yoki uni qoldiq qiymatini t
o‗lashga majbur. Agar shartnoma 
lizing beruvchining aybi bilan bekor qilingan 
bo‗lsa, lizing oluvchi 
lizing kelishuvida chegaralangan miqdorda jarima olish huquqiga ega. 
Shunday qilib, lizing uzoq muddatli kreditning alohida shaklidir. Uning 
lizing oluvchi uchun afzalligi shundaki, birinchidan, lizing t
o‗lovi 
maqsulot tannarxiga q
o‗shiladi va soliq solinadigan foyda summasini 

---

524
M=4%x400=16 ming s
o‗m. 
Q
o‗shimcha xizmatlar uchun yillik to‗lov: 
K=10/2=5 ming s
o‗m. 
Lizingning birinchi yili, yillik tushum (K+M+K):
74+16+5=95 ming s
o‗m. 
Lizingning 2 yili. Yillik tushum (K+M+K): 
62+16+5=83 ming s
o‗m. 
QQS=20%x83=16,6 ming s
o‗m. 
Lizing t
o‗lovining summasi (yig‗indisi) – lizingning birinchi yili: 
T=60+74+16+5+19=174 ming s
o‗m. 
Lizingning 2 yili: 
T=60+62+16+5+16,6=159,6 ming s
o‗m. 
Lizing shartnomasi intellektual mulkka egalik qilish huquqini 
qo
‗lga kiritish (nou-xau, litsenzion huquq, tovar belgisi, markasi huquqi 
v.b.), montaj ishlarini amalga oshirishni, kafolat bergandan keyingi xiz-
mat va ta
‘mirlash ishlarini va boshqalarni o‗z ichiga olishi mumkin. 
Lizing shartnomasi qatnashchilari kelishuv asosida lizing predmeti 
b
o‗yicha tezlashtirilgan amortizatsiyani hisoblashni qo‗llashlari mum-
kin. Bunda bir tekisda amortizatsiyani hisoblash usuli b
o‗yicha amorti-
zatsion chegirmalar normasi 3 dan katta b
o‗lmagan tezlashtirilgan koef-
fitsiyentga k
o‗payadi.