Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Qarzdorlik koeffitsiyenti 
korxona aktiviga q
o‗yilgan o‗z 
mabla
g‗lariga qancha jalb qilingan mablag‗lar to‗g‗ri kelishini 
ifodalaydi. Zaruriyatga qarab uni quyidagicha guruhlab tahlil qilish 
mumkin: 
summasi
ng
kapitalini
z
o'
summsai
qarzdorlik
debitor 
)
(
К
dq
ff
zdorlikkoe
Debitorqar
; 
summasi
ng
kapitalini
z
o'
summasi
qarzdorlik
kreditor 
)
(К
.
kq
eff
rzdorlikko
Kreditorqa
; 
100
summasi
rtacha
o'
'
um
yadan tush
realizatsi
)
(
К
j qk
ing
zkapitalin
o
ff
ylanishkoe
ankapitala
Jalbqiling
• 
Bu koeffitsiyentlar ishlab chiqaruvchi faoliyatining tashqi qarzlarga 
qanchalik bo
g‗liqligini ko‗satadi. Ko‗rsatkich qanchalik katta bo‗lsa, 
uzoq muddatli majburiyatlar ham shunchalik k
o‗p bo‗ladi va yuzaga 
kelgan vaziyat ham shunchalik riskli b
o‗ladi. Korxonaning o‗z 
majburiyatlarini t
o‗lay olmasligi esa korxonani inqirozga uchrashiga 
olib keladi. 
Kredit riskini tahlil qilishlik uchun, avvalo, yuqorida k
o‗rsatib 
o‗tilgan koeffitsiyentlar hisoblab chiqiladi va ularning optimal 
k
o‗rsatkichlari bilan solishtiriladi. Agar hisoblangan ko‗rsatkichlar 
taxminan optimal k
o‗rsatkichlar bilan bir xil bo‗lsa, u holda tahlilni 
davom ettirmasa ham b
o‗ladi. Ko‗p hollarda ba‘zi ko‗rsatkichlar kredit 
riskining yuqoriligi haqida dalolat bersa, 
ba‘zilari esa buning aksini 
619
- 
Moliyaviy risklarni 
chegaralash yo‗llarini aniqlash 
- Foiz siyosatini ishlab chiqish 
- Valyuta risklarini 
chegaralash yo‗llarini aniqlash 
- 
Balanslangan operatsiyalar bo‗yicha risk siyosatini ishlab chiqish 
- 
Qimmatli qog‗ozlar bilan bog‗liq bo‗lgan risk siyosatini ishlab chiqish 
- Bankni asosiy moliyaviy manbalarini aniqlash 
- Bank kapitalini tarkibiy risklarini boshqarish 
- Bank aktiv va p
assivlarini boshqarish bo‗yicha mezonlarni ishlab chiqarish
Ularning birinchisi va uning asosiy vazifalari quyidagi rasmda 
k
o‗rsatilgan. 
Bank risklarini boshqarishda banklar faoliyatini chuqur bilish, 
ular bajaradigan operatsiyalarning samaradorligini aniqlay olish, 
bankning kredit, investitsiya, valyuta siyosati va boshqa faoliyat 
turlari b
o‗yicha optimal qarorlar qabul qilishga erishish, mijozlarning 
x
o‗jalik faoliyati va ularning moliyaviy ahvoli, tarmoqlar 
faoliyatining xususiyatlarini bilish mu
g‗im ag‗hamiyatga ega. Bank 
risklarini boshqarishda banklar diversifikatsiyalash, su
g‗urtalash, 
ta‘minot bazasini mustahkamlash, mijozning kreditga layoqatlilik 
k
o‗rsatkichlarini chuqur tahlil qilish kabi usullardan keng 
foydalanishi lozim. Shuningdek, tijorat banklari risklarning oldini 
olish uchun: 
• o‗z kapitalidan ortiq summaga risk qilmaslik; 
• kam daromad olish imkoniyatida katta risk yoki umuman risk 
qilmaslik;