Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Jismoniy shaxslar-rezident va norezidetlar
xorijiy va milliy 
valyutada talab qilib olinguncha depozit hisob vara
g‗larini ochish uchun 
bankka hisob raqam ochish t
o‗g‗risdagi ariza, shuningdek, shaxsini 
tasdiqlovchi hujjatlar, pasport yoki boshqa shunga tenglashtirilgan 
hujjatlar taqdim qiladi.
Vakolatli banklar tomonidan chet el valyutasidagi: 
- xorijdan hisob raqam egasi nomiga kelib tushgan valyuta 
o‗tkazmalari, xorijdan hisobraqam egasiga yuborilgan valyutadagi to‗lov 
hujjatlari, hisob varaqning egasi chet eldan olib kelgan chet el 
valyutasidagi t
o‗lov hujjatlari, O‗zbekiston Respublikasi hududida 
o‗tkazma yozuv kiritilmagan, chet el valyutasida yuritiladigan plastik 
t
o‗lov va kredit kartochkalari bo‗yicha hamda egasining nomi yozilgan 
holda bankka taqdim etilgan t
o‗lov hujjatlari asosida, vakolatli banklar 
ruxsati bilan chet el valyutasida yozib berilgan boshqa t
o‗lov hujjatlari 
asosida t
o‗lanishi lozim bo‗lgan chet el valyutasi; 
- hisob varaq egasi nomiga respublikasining boshqa banklaridan 
yoki rezident yuridik shaxslar topshiri
g‗i bilan o‗tkazilgan chet el 
valyutasi; 
- naqd chet el valyutasi, shu jumladan, hisob varaq egasi tomonidan 
kiritilgan yoki pochta orqali yuborilgan naqd valyuta va xorijdan olib 
kelingan, shuningdek, vakolatli banklar, ularning filiallari va 
ayirboshlash shoxobchalari orqali sotib olingan valyutalar; 
- xorijiy valyuta b
o‗yicha foizlar,
- 
O‗zbekiston Respublikasi Markaziy banki normativ hujjatlari va 
amaldagi qonunchilikka zid kelmaydigan, olingan va 
o‗tkazilgan naqd 
shakldagi boshqa summalar jismoniy shaxs - mijozning hisob vara
g‗iga 
o‗tkazilib boriladi. 

---

188
valyuta hisob varaqlarida saqlanadi va ular tomonidan qonun hujjatlariga 
muvofiq mustaqil ravishda ishlatilishi mumkin.
Davlat r
o‗yxatidan hali o‗tmagan, xorijiy investitsiyalar ishtirokida 
ochilayotgan korxonalarga vaqtinchalik jam
g‗arma valyuta hisob varag‗i 
ochiladi va unga qonun talablari asosida 
o‗rnatilgan hajmlarda, xorijiy 
davlatlardan kelib tushadigan chet el valyuta mabla
g‗lari kiritiladi. 
Bu hisob vara
g‗idagi mablag‗lardan tashkil topayotgan korxonaning 
ustav fondiga badal t
o‗lash uchun foydalaniladi. Agarda xorijiy korxona 
davlat r
o‗yxatidan o‗tkazilmasa ushbu mablag‗lar egasi bo‗lgan 
investorga qaytariladi. 
Rezident 
– yuridik shaxslarning valyuta hisob varaqlariga chet el 
valyutasidagi tashqi savdo tushumlari, vakolatli banklar orqali 
O‗zbekiston Respublikasi hududida sotib olingan mablag‗lar, qonun 
hujjatlarida belgilangan tartibda olingan naqd chet el valyutasi, 
qonunchilikda belgilangan tartibda olingan kreditlar, chet el 
investitsiyalari va qarz b
o‗yicha o‗tkazilgan mablag‗lar hamda ularni 
amalga oshirish bilan bo
g‗liq to‗lovlar, qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda yuridik shaxslarning ustav fondi (ustav kapitali)ga 
o‗tkazilayotgan mablag‗lar, plastik to‗lov va kredit kartochkalari 
b
o‗yicha to‗lovlarga, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda savdo bilan 
bo
g‗liq bo‗lmagan pul jo‗natmalari va qonunchilik hujjatlarida 
belgilangan boshqa holatlarda kelib tushgan mabla
g‗lar summalari 
hisoblab yozib (
o‗tkazilib) boriladi. 
O‗zbekiston Respublikasida joylashgan norezident - yuridik 
shaxslar, shu jumladan, immunitet hamda diplomatik imtiyozlarga ega 
b
o‗lgan chet el diplomatiya va boshqa rasmiy vakolatxonalari, xalqaro 
tashkilotlar 
hamda 
ularning 
filiallari, 
shuningdek, 
xorijiy 
tashkilotlarning mamlakatimizda x
o‗jalik yoki boshqa tijorat faoliyati 
bilan shu
g‗ullanmaydigan vakolatxonalari valyuta hisob varaqlarini 
ochishga haqlidir. Norezident yuridik shaxs 
– hisob varaq egasining 
nomiga chet eldan hamda mamlakatimizning boshqa banklarida 
ochilgan hisob varaqlaridan 
o‗tkazilgan xorijiy valyuta, vakolatli banklar 
tomonidan xorijdan hisob varaq egasining nomiga yuborilgan chet el 
valyutasidagi t
o‗lov hujjatlaridagi mablag‗lar, hisob varaqning egasi 
chet eldan olib kelgan chet el valyutasidagi t
o‗lov hujjatlari, jumladan, 
plastik t
o‗lov va kredit kartochkalaridagi valyuta mablag‗lari, 
O‗zbekiston Respublikasi hududida o‗tkazma yozuv kiritilmagan, chet el 
valyutasidagi egasining nomi yozilgan holda bankka taqdim etilgan 
t
o‗lov hujjatlaridagi mablag‗lar, vakolatli banklar ruxsati bilan chet el 
181
yutasidagi kreditlarning foiz stavkasidan yuqori b
o‗lsa, olingan natija 
diskont hisoblanadi va, aksincha, b
o‗lsa u ustama hisoblanadi. 
Banklar valyuta operatsiyalarini amalga oshirishda valyutani sotish 
va sotib olish kursini 
o‗rnatadi. Bu kurslar sotuvchining kursi va xari-
dorning kursi deb ataladi.