Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

Bankning qimmatli qo
g„ozlar portfelining tarkibi 
 
Qimmatli qo
g„ozlar portfeli 
Investitsiya portfeli 
Savdo portfeli 
Foiz va dividend shaklida 
foyda olish maqsadida olingan 
qimmatli qo
g‗ozlar 
Qaytarib sotish 
b
o‗yicha qimmatli 
qo
g‗ozlar 
REPO operatsiyalari 
b
o‗yicha olingan 
qimmatli qo
g‗ozlar 
Bugungi kunda respublikamizda Repo bitimlarini tuzishda tijorat 
banklari va su
g‗urta kompaniyalari ulushi yuqoriligini ko‗rishimiz 
mumkin. Hozirga qadar fond birjasida 48 ta emitentning aksiyalari 
ishtirokida 84,1 mlrd s
o‗mlik 335 ta repo bitimi amalga oshirilgan 
b
o‗lsa, uning 60 foizga yaqini ushbu moliya muassasalari ulushiga 
t
o‗g‗ri keladi. 
 
 
 
 
 
21-jadval 
Qimmatli qo
g„ozlar qadrsizlanishi bo„yicha rezervlarni 
shakllantirish va boshqarish tartibi 
 
Qo
g„ozning bozor narxi o„zgarish 
xarakteri 
Qadrsizlanish b
o„yicha rezerv 
tashkil qilish tartibi 
Rezervlarning birlamchi tashkil qilinishi 
Qimmatli 
qo
g‗ozlarning 
balans 
tannarxidan past b
o‗lgan bozor narxi 
Pasaytirish narxi miqdorida rezerv 
tashkil qilinadi (balans tannarxi va 

---

230
qayta baholash narxi 
o‗rtasidagi farq) 
Rezervlarni boshqarish 
A) Rezerv tashkil qilishda 
q
o‗llaniladigan bozor narxi bazaviy 
narxdan oshib ketdi 
Mabla
g‗larning foyda hisobiga bu-
tunlay 
o‗tkazilguniga qadar rezerv 
kamaytirib boriladi 
B) Rezerv tashkil qilish uchun 
q
o‗llanilgan bozor narxi bazaviy 
narxdan tushib ketdi. 
Narx tushganda rezervga q
o‗shimcha 
ki- ritiladi 
Moliya bozorida ishtirok etuvchi subyekt bank boshqaruvining 
umumiy shartlariga b
o‗ysungan holda axborotlarni sir saqlaydi. 
Agar qimmatli qo
g‗ozlarga bank mablag‗i qo‗yilgan bo‗lsa, hisobot 
oyi natijalari b
o‗yicha ularning qadrsizlanishiga rezervlar tashkil etish 
lozim b
o‗ladi. 
Qimmatli qo
g‗ozlar bo‗yicha yuzaga keluvchi turli xil risklarni 
qoplash uchun tashkil qilinadigan rezervlarda, avvalambor, qimmatli 
qo
g‗ozlarning tannarxidan past bo‗lmagan bozor narxi bo‗lishini 
e‘tiborga olish kerak. 
Bu holda qimmatli qo
g‗ozlarning balans tannarxi va ularni qayta 
baholash b
o‗yicha narx o‗rtasidagi farqdan kam bo‗lmagan rezerv 
tashkil qilinishi maqsadga muvofiq b
o‗ladi. 
Tashkil qilingan rezervlarni samarali boshqarishda turli usullarda 
foydalanish mumkin. 
Bu usullarning barchasi tijorat banklarining qimmatli qo
g‗ozlar bi-
lan olib boriladigan operatsiyalarni unga yuqori daromad olib kelishga 
y
o‗naltirilgan bo‗ladi.