Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

operatsiyalari
deyiladi. 
Banklarning yetarli resursga ega b
o‗lishi o‗ta dolzarb vazifalardan 
biri b
o‗lganligi uchun banklar passiv operatsiyalarini samarali tashkil 
etish va boshqarish b
o‗yicha o‗z siyosatiga ega bo‗ladi. 
Tijorat banklari moliyaviy resurslarini boshqarishda asosiy 
e‘tibor 
bank balansi passividagi mabla
g‗larning manbalariga qaratiladi. Ushbu 
mabla
g‗lar ikkita yirik guruhga – majburiyatlar va kapitalga bo‗linadi. 
Majburiyatlar 
– bank tomonidan jalb etilgan mablag‗lar hisobidan, 
kapital esa bankning 
o‗z mablag‗lari hisobidan shakllanadi. Ushbu 
mabla
g‗larning barqaror manbalar hisobidan shakllantirilishi tijorat 
banklarining samarali ishlashi va iqtisodiy jihatdan baquvvatligini 
ta‘minlaydi. 
Tijorat banklarining passiv operatsiyalarini asosan t
o„rt guruhga 
b
o‗lish mumkin: 
1. Tijorat banklari qimmatli qo
g‗ozlarini emissiya qilish orqali 
resurslarni yi
g‗ish. 
2. Bank foydasi hisobidan har hil fondlar tashkil qilish yoki fondlar 
summasini oshirish. 
3. Kreditlar, qarzlar va boshqa kreditor 
– yuridik shaxslardan 
mabla
g‗lar jalb qilish. 
4. Depozit operatsiyalarni amalga oshirish.
Tijorat banklari tomonidan passiv operatsiyalarni amalga 
oshirishdan maqsad:

---

100
bank faoliyatini resurslar bilan 
ta‘minlash; 
iqtisodiyotga 
y
o‗naltirilishi mumkin bo‗lgan qo‗shimcha 
mabla
g‗lar manbalarini shakllantirish; 
jalb qilingan mabla
g‗larga bank foizlarini to‗lash yo‗li bilan aholi 
va yuridik shaxslar daromadlarini oshirish; 
o‗z kapitali hajmini oshirib borish; 
bank operatsiyalarini riskdan himoya qilish uchun rezerv fondlarni 
tashkil qilish. 
Tijorat banklarining resurslarini qaysi subyektga tegishli ekanligiga 
qarab, bankning