Jamiyat yaxlit tizim sifatida sotsiyal munosabatlar Reja: Jamiyat va ijtimoiylik tushunchasi. Sharq mutaffakirlarining jamiyat to’g’risidagi qarashlari. Zamonaviy jamiyatning turlicha tariflari

Ibn Xaldun sotsiologik ta’limoti quyidagilaridan iborat:

• Ibn Xaldun sotsiologik ta’limoti quyidagilaridan iborat:
• 1) «Insoniy jamiyati vujudga kelishining mohiyati, sabablari, mavjudligi va mazmunli xayot kechirishning asosiy shart-sharoitlari, avvalo ularning o’zaro munosabatlaridan iborat bo’ladi.
• 2) Tabiiy fizik-jug’rofiy muhitning xayotga ta’siri jismoniy qiyofa va kishilarning ruhiyatida ko’rinib, bu jarayonda ikki - tabiiy jug’rofik va ijtimoiy muhit bir-biri bilan bevosita munosabat va ta’sirda bo’ladi.
• 3) Tabiylikdan, yuqori bo’lgan kuchning jamiyat xayotiga ta’siri va bu ta’sirdan qutilish imkoniyatlari.
• 4) Insoniyat jamiyati kishilarning ana shu birikmasi birlashmasining natijasidir».
• 5) Bunday insoniyat uyushmalarini boshliqlar boshqaradi va uning tanlanishi Alloh tomonidan emas, balki insonning xayot vositalariga bo’lgan intilish va tabiiy ehtiyojlari tufayli sodir bo’ladi.
• Ibn Xaldunning bu qarashining yunon faylasuflaridan Arastu va boshqalarning «Insonsiyosiy majudotdir» degan g’oyasidan farqi ham shundadir.
• 6) Insonning ijtimoiy mavjudligi uning faqat ma’naviy tabiatidan emas, balki tabiiy ehtiyojlaridan kelib chiqadi.

Zahiriddin Muhammad Bobur (1483-1529) - temuriylar sulolasining eng buyuk vakillaridan biri,hindistonda «Buyuk mo’g’ullar» deb nomlanuvchi saltanatini qurgan, turkiy, arab-musulmon, fors-tojik, hind madaniyati, badiiy-falsafiy, ijtimoiy-siyosiy, axloqiyva diniy-tasavvufiy fikrga katta hissa qo’shgan mutafakkirdir.

• Zahiriddin Muhammad Bobur (1483-1529) - temuriylar sulolasining eng buyuk vakillaridan biri,hindistonda «Buyuk mo’g’ullar» deb nomlanuvchi saltanatini qurgan, turkiy, arab-musulmon, fors-tojik, hind madaniyati, badiiy-falsafiy, ijtimoiy-siyosiy, axloqiyva diniy-tasavvufiy fikrga katta hissa qo’shgan mutafakkirdir.
• Bobur «Boburnoma» asarida o’z davri ijtimoiy xayoti voqeligini, inson shaxsi xususiyatlarining yaxshi va yomon tomonlari, Andijondan -hindistonga qadar bo’lgan ulkan hududda yashagan xalqlarning ijtimoiy jihatlarini shaxsiy kuzatishlari, ilmiy tadqiqotlari asosida o’rgangan va yozib qoldirgan.
• Xullas, temuriylar davri madaniyat, san’at, adabiyot singari ijtimoiy, siyosiy, falsafiy fikrlar taraqqiyotida ham o’ziga xos bir bosqich bo’ldi.