Jihozlar va loyihalash asoslari

69-rasm. Yirik maydalash uchun qurilmasi bor greyferli ombor:

1. 
   —greyferli kran; 2 —qabul qiluvchi bunker; 3 —plastinkali ta'minlagich; 4 - jag'li maydalagich; 5 —tasmali uzatgich.
   

162

www.ziyouz.com kutubxonasi

70-rasm. Maydalangan material
saqlanadigan ombor:

1,4 —tasmali uzatgichlar; 2 —

buldozer; 3 —ta'minlagichli bunker.

yordamida amalga oshiriladi. Maydalangan material erkin tushishi natijasida shtabel-material to'plami hosil bo'ladi. Uning uzunligi aravachaga o ‘rnatilgan vauning oldinga hamda orqaga yurishini cheklagichlar bilan aniqlanadi. Materialni ombordan qayta ishlanadigan joyga tashib kelish uchun, uni ombor uzunligi bo'ylab harakatlanuvchi ta’minlagich 3 ga ekskavator yoki buldozer 2 yordamida yuklanadi, undan esa materialni sexga uzatuvchi yer ostida joylashgan galereyadagi tasmali yuk uzatgichga 4 beriladi. Omborning qisqa yon tomonida, yuqoridagi transportyorning sathida, odatda, namuna oluvchi bekat joylashadi. U namunalarni uzluksiz ravishda avtomatik tarzda olib turish va omborga kelib tushayotgan xomashyo namunasini turli usulda ishlov berib, tahlil etishga mo‘ljallangan.

Keyingi paytlarda kukunsimon (nefelin, apatit konsentrati, soda va h.k.), mayda va o'rtacha bo‘laklangan materiallarni saqlash uchun bunkerli va silosli omborlardan foydalanilmoqda.
Bunkerli omborlar — ma’lum balandlikda joylashgan metall yoki temir-betondan yasalgan katta idishlardan iborat. Ayrim bunkerlar 100 t gacha yuk sig'dira oladi, omborlarning umumiy yuk sig‘imi 1000 t gacha yetadi (71-rasm). Yuk pastdan o‘z og'irligi hisobiga tushadi. Bunkerlardan yuk yaxshiroq tushishi uchun uning tubining konusliligi, tabiiy qiyalik burchagidan 5—10° katta bo‘lishi, chiqish teshigi esa material eng katta bo‘lagining 5— diametriga katta bo‘lishi kerak.
Silosli omborlar — po‘lat yoki temir-betondan ishlangan, konussimon tubli juda katta minora(masalan, soda saqlash minoralarining sig‘imi 5000 t gacha yetadi). Materialning yotaverib bosilib qolishining oldini olish maqsadida minoralarga vaqt-vaqti bilan siqilgan havo berib turiladi yoki material bir minoradan ikkinchisiga to'kiladi. Masalan, soda omboriga ikkita po‘lat silosminora va 6 ta tiqinlab berkitadigan mashina
163

www.ziyouz.com kutubxonasi