Jihozlar va loyihalash asoslari

P2(t) = 1 -[1 - Pt(T)]2 = 2Pj -7>2=

= 2 exp (-to) — exp (-2kt) .		(10.19)
Sovuq zaxiralash holati uchun:
r		r
P2(T) = P(T) + J f	(T0) P(T - T0) dt = exp (-Ar) + Jkexp (-XT) exp[-
0		0
k(t —T0)]dt.
Bu ifodani qayta o‘zgartirib, quyidagini olamiz:
P2(T) =	(1 + kt) exp (-kt) .	(10.20)

Uchta sistemaning har biri uchun T = 200 S bo‘lgandagi to'xtovsiz ishlash ehtimolini hisoblab topamiz. Bunda apparatlaming har birining ishdan chiqish sur’ati X = 0,005 s 1deb taxmin qilamiz.

Zaxiralanmagan apparat uchun to‘xtovsiz ishlash ehtimoli:
PJ(T) = exp (-kt) = exp (-1,0) = 0,368.
(10.19) ifodadan ikkita parallel ishlovchi apparatlaming to‘xtovsiz ishlash ehtimoli qiymatini hisoblab topamiz:

P2(T) = 2 exp(-kT) - 2exp(-2kT) = 2 exp(-l) - exp(-2) = =2 • 0,368 - 0,135 = 0,600
X va T larning qiymatlarini (10.20) tenglamaga qo‘yib, apparatlarning uchinchi sistemasi uchun to‘xtovsiz ishlash ehtimoli qiymatini olamiz:
P2(T) = (1 + 1) exp (-1,0) = 0,736

Shunday qilib, zaxiralash apparatlar ishining ishonchliligini anchagina

192

www.ziyouz.com kutubxonasi

oshiradi. Sovuq zaxiralashda to‘xtovsiz ishlash ehtimoli, issiq zaxiralashga qaraganda yuqoriroq.

Isbotini keltirmasdan turib ko‘rsatib o‘tmoqchimizki, qarab chiqilgan holatda zaxiralanmagan apparatning to‘xtovsiz ishlashining o'rtacha vaqti To.r = 1/ A, issiq zaxiralashda To.r = */2\, sovuq zaxiralashda esa -To,r = 2/1.

Bu nisbatlarga hamda ayrim texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarga ega bo‘Iib turib (tayyor mahsulot narxi va uning tannarxi, apparatning bahosi va unga xizmat ko'rsatish to‘g‘risida va hokazo), apparatni zaxiralash va uni amalga oshirish usulining iqtisodiy samaradorligi haqidagi masalalarni yechish algoritmini tuzish mumkin.

Bu yerda juda oddiy holatlar ko‘rib chiqildi va zaxiraning tlklanishi, ta’mirlashning o'rtacha vaqti va shu kabilarni e'tiborga olinadi (ya’ni sistemalar ishga tushgandan, to birinchi bor ishdan chiqqunga qadar davr mobaynida qaraldi). Amaldagi sharoitlarda, ayniqsa qurilmalar ishdan chiqish vaqti namunali taqsimlanmaganda, hisob-kitob ishlari ancha murakkablashadi. Zaxiralashning, uni amalga oshirish usullarining va qurilmalami ta'mirlashning tashkil etishni, texnik-iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligini aniqlash faqat elektron-hisoblash mashinalaridan foydalanilgandagina ancha oson ko‘chadi va olingan natijalar aniq bo‘ladi.

193

www.ziyouz.com kutubxonasi