Jihozlar va loyihalash asoslari

35-rasm. Natriy sulfid olish uchun shaxtaii pech:
1 - ta'minlagichni aylantirish mexanizmi; 2 - ta'minlagich; 3 - g‘ilof;
4 — sovituvchi qatlam; 5 — mahsulot oqib chiqadigan teshik;
6 - o‘t yonadigan va mahsulot yig‘iladigan pastki qism (gom).
1 0 9

www.ziyouz.com kutubxonasi

3

36-rasm. 0 ‘n ikki seksiyali tirqishlari bor shaxtali pech:

1 —karkas; 2 —kern; 3 —yuklash mexanizmi; 4 —g‘ilof; 5 —qoplama; 6 —bo‘shatish shneki; 1 —bo‘shatish aravachasi; 8 —tarnov; 9 —suv sovitiladigan tamov; 10 —gorelka.
sharoitda ishlaydi, shuning uchun havo o‘tmaydigan qilib yaxshilab zichlangan bo'lishi lozim. Issiqlik almashinuvi qarama-qarshi oqimda olib boriladi: sovuq shixta ko‘tarilayotgan issiq gazlar ustidan pastga tushiriladi.
Bu pechlarning afzalligi quyidagilardan iborat: jarayon uzluksiz va yuqori sur’atda olib boriladi, suyuqlanma bo‘g‘izdan o‘z-o‘zidan chiqadi, yoqilg‘i va qaytaruvchini tejab ishlatilish imkoni mavjud; pechga bo‘laklangan material solish shart emas.

0 ‘n ikkita seksiyali tirqishli shaxtali pechlar maydalangan fosforitlami rudaga termik ishlov beruvchi pechlarga berishdan awal kuydirish uchun mo‘ljallangan (36-rasm). Bu pechlar ham siyraklangan havo ostida ishlaydi. Qatlamosti bo‘shlig‘idagi bosim 5— kPa, issiqlik uzatish teshiklarida 50—90 Pa, o‘txonalarda esa 50—80 Pa ni tashkil etadi. Pech kamerasi to‘rtta quritish (550°C), qizdirish (1000—1050°C), pishirib olish (kerakli haroratda ma’lum vaqt ushlab turish) va sovitish zonalariga bo'lingan. Har bir kameraning hajmi 29,1 m2ni tashkil etadi. Pech ichki

110

www.ziyouz.com kutubxonasi

tom ondan shamot g ‘ishtlar (A turkumdagi) bilan qoplangan bo‘lib, issiqlikdan izolatsiyalangan. Uning ichki yon tomonida har xil baland-likda ikki tom onda o ‘txona joylashgan bo‘lib, bu pechning butun balandligi bo‘yicha haroratni bir xilda ushlab turish imkonini beradi.

Fosforli pechda tepadan pastga birin -ketin quritish, kuydirish, meyyorlash va harorat 130°C ga tushguncha sovitish bosqichlaridan o‘tadi. So‘ngra suv bilan sovitiladigan novlarga tushadi. Bu pechda soatiga 85 t fosforitni quritish mumkin.
Ohaktoshni kuydiruvchi shaxtali pech shaxta, yukni ortuvchi va tushiruvchi moslamadan iborat. Shaxtaning eni 2,3—8 m, balandligi esa 12,3—35 m ga teng. Ko'pincha diametri 6,2 m, balandligi 22,6 m bo‘lgan pechlardan foydalaniladi. Ularda harorat 1100—1250°C, ish unumi sutkasiga 300—3101 ni tashkil qiladi. Ayrim hollarda shaxtaning yuqori va pastki qismlari kesilgan konus shaklda ishlanadi. Bu pechga berilayotgan ohaktosh va havoning bir tekis taqsimlanishiga yordam beradi. Bundan tashqari, material-ning kesim bo'yicha bir tekis taq-simlanishiga materialning har gal ortilgandan keyin avtomatik tarzda 60° ga buriladigan konussimon taqsimlagich yordamida erishiladi.
Ohaktoshni kuydirish uchun gazsimon va qattiq yoqilg‘idan foydalaniladi.
111