Jihozlar va loyihalash asoslari

Ayrim ventilatoriarning texnik tavsifi	11-jadval
Turi va soni	Eng yuqori	Haydash	O'qning	Quvvati,
	uzatish	bosimi,	aylanish	kW
	miqdori,	Pa	chastotasi.
	m-ys		s '1:
	0 ‘ q i y v e n t i 1a t o r 1a r
Q	0,69	180	47.7	1,0
06-320 N 4
06 - 320 Ns 8	7.44	160	24,0	4,5
06 - 420 j\9 12	16,11	200	16,3	7,0
M a r k a z d a n q o c h m a v e n t i l a t o r l a r
U4- 70 N°3	0,55	800	40,0	0,56
U.4-70 N°6	18,06	• 900	7,9	20,3
U9 -57N°8	8,33	2000	16,7	26,0
u,n - 7 - 40	1,64	3400	43,3	10.0
5
Bfl Ns 5	0,50	7500	56,0	5,8

Ventilator hosil qiladigan haydash bosimi quyidagi formulaga binoan aniqlanadi:

D + '£jZyPt)t/2)+{pS-/2) . (8.16)
bu yerda: P A va P ain — ventilatorning statistik va dinamik bosimi; Pa; /T^ — ishqalanish koeffitsienti (0,025 — 0,05 oraliqda o'zgaradi);
L va D — gaz yuritgichning uzunligi va diametri. m; £ — mahalliy qaishilik koeffitsienti (0,70 — 0,85); p — gazning 0”C va atmosfera bosimidagi zichligi, kg/ m’; 3 — gazning tezligi, m/s.
Tarmoqlangan ventilatsiya qurilmalarida, pnevmatik transport sistemalarida, qozonxona qurilmalarida, tortib-puflovchi moslamalar
147

www.ziyouz.com kutubxonasi

59-rasm. 0 ‘qli
trubokompressor:

1 —korpus; 2 — rotor;

3 —ish kuraklari;
4 —harakatlanuvchi
kuraklar.
sifatida, 3 dan 6 martagacha havo almashinadigan binolarda (halokat yuz berganda havo almashinishi 10 — 20 gacha, halokat ventilatsiyasini hisobga olganda) «Sirokko» markali markazdan qochma ventilatorlardan keng foydalaniladi.
0 ‘qli ventilatorlar havoning aylanish o ‘qi bo‘ylab bo‘ylama harakatlanishini ta’minlaydi. So'nggi paytlarda uy-joy va ishlab chiqarish binolarini shamollatish uchun 06-320 seriyadagi ventilatorlar keng qo‘llanilmoqda. Ularda eng yuqori uzatish 0,69—16,1 m3/s ga, bosim esa 180 —200 Pa ga yetadi.
Olqli ventilatorlarning'afzalliklaridan biri ulaming tez ishlashi bo‘lib, shu tufayli ularni bevosita tezyurar elektr motor va bug‘ turbinalariga ulash mumkin. Parraklarining tuzilishiga qarab o'qning aylanish chastotasini 100 - 200 C“‘ gacha yetkazishga yo‘l. qo‘yiladi. 0 ‘qiy ventilatorlarning haydash bosimini markazdan qochma ventilatorlar uchun keltirilgan formula (8.15)ga binoan hisoblash mumkin.
Ventilatorni tanlash. Ventilator tanlashda uning vazifasi, gaz uzatishning eng yuqori; qiymati, ishlash sharoitidagi bosim, gazning harorati, uning kimyoviy agressivligi, mexanik aralashmalar boriigi hisobga olinadi. Agar uzatish va bosimning qiymatlari ma'lum bo‘lsa, unda ventilator ma’lumotnomalardan tanlanadi. Ventilator tanlashda uning o‘ziga xos. tavsiflaridan foydalanilganda, ventilatorning ishchi nuqtasini aniqlash zarur. Bu nuqta abssissa o‘qining qabul etilgan uzatish Q nuqtasi orqali o‘tkazilgan vertikal chiziq bilan ordinata o‘qming qabul qilingan p bosim nuqtasi orqali o‘tkazilgan gorizontal chiziqning kesishgan joyida joylashgan (58-rasm).
Ishchi nuqta orqali ventilatorning foydali ish koeffitsientini (FIK) aniqlash mumkin. Agar tanlab olingan rejimda FIK 0,9 dan (hmax) kam bo‘lsa, unda ventilatorning ishlash sharoitini (aylanish chastotasini) o‘zgartirish yoki ventilatorning boshqa turini tanlash zarur. Shuni yodda
148

www.ziyouz.com kutubxonasi

tutmoq lozimki, ushbu tavsiflar standart sharoitlarga to‘g‘ri keladi. Chang tozalasn ventilatorlarini yoki tutunso‘rgichlarni tanlashda shuni e'tiborga olish kerakki, oqim o‘tadigan qisrnda havo yoki gazning tezligi yo‘l qo‘yilgan eng katta o‘lchamdagi zarrachalarni tashish tezligidan kam bo‘lmasligi zarur. Aks holda zarrachalar cho‘kib qoladi va kanallar ifloslanadi.

Optimal ish rejimida tez yurish koeffitsienti qiymatiga qarab ventilatorni tanlagan qulay.
Tez yurish koeffltsienti ns ventilatorning uzatishi Q, bosim P va aylanish chastotasi n ga bog‘liq holda aniqlanadi.

ns = 0,%7 n ^ Q [ p / p ° ) ~ ^ ■

(8.17)

bu yerda: p° — havo zichligining standart qiymati bo‘lib, u bosim P° = 101,3 kPa, harorat t = 20°C va nisbiy namlik cp = 50% bo'lganda 1,2 kg/m-’ ga teng bo‘ladi.

Taxminan ns<100 bo‘lganda, odatda, markazdan qochma ventila-torlardan, ns >100 bo‘lganda esa o‘qiy ventilatorlardan foydalaniladi.
Sanoatda turli xil ventilatorlar' ishlab chiqariladi. Masalan, agar ventilatorning raqami Ns 6 bo'lsa, bu uning ish g‘ildiragi detsimetrlarda berilgan diametrini bildiradi (GOST 5976-73).
Kompressorlar
Kompressorlar — havo va gazni 0,2 MPa dan kam bo‘lmagan ortiqcha bosim hosil qilguncha siquvchi qurilma.
Gazni siqib chiqarish prinsipiga ko‘ra, kompressorlar porshenli, m arkazdan qochm a va rotatsion turlarga b o ‘1inadi. Ayrim kompressorlarning texnik tavsiflari quyidagi jadvalda keltirilgan.