Epitet - grekshe epitheton – anıqlaw sózinen kelip shıqqan termin. Adamnıń, zattıń yamasa qanday da bir hádiyseniń sıpatın, qásiyetin qosımsha anıqlap turatuǵın awıspalı súwretlew quralı. Astına minipti sarı-ala jorǵa, Qulaqqa taǵıptı altın jup sırǵa degen mısalda jorǵanıń túr-túsi, sırǵanıń qımbat bahalı metaldan (altınnan) ekeni qosımsha anıqlanadı hám bul epitetler súwretlenip otırǵan zatlardıń obrazların ele de tolıqtıradı.
Giperbola - grekshe hyperbola – ulǵaytıw cózinen alınǵan termin. Adamdı, zattı, háreketti súwretlegende óziniń haqıyqıy shamasınan biraz arttırıp, bórttirip kórsetiw. Boyları bar minarday, Qolları bar shınarday degen mısalda adamnıń boyı biyik minarǵa, qolları juwan shınar teregine teńelip, asıra súwretlenedi. Giperbola súwretlenip atırǵan zatqa yamasa obrazǵa oqıwshınıń dıqqatın ayrıqsha qaratıw ushın qollanıladı.
Litota - grekshe lithotes - ápiwayılıq degen sózden alınǵan. Giperbolaǵa qarama-qarsı túsinik. Litota adamdı, zattı yamasa háreketti óziniń haqıyqıy muǵdarınan, kórinisinen ádewir kishireytip súwretleydi. Litota súwretlep atırǵan zattı obrazlı etip kórsetiw ushın qollanıladı. Mısalı, Alpamıs dástanındaǵı Kele berdi bir bala, Atları bar ırǵayday, Moyınları quwrayday, Qus urǵan qara torǵayday degen qatarlarda Qarajan qalmaq Alpamıstı jassınıp, oǵan mensinbey qaraydı. Kewli ósken qalmaq batırınıń kózine Alpamıs daladaǵı quwrayday (shóptiń ataması), kishkene ǵana torǵayday bolıp kórinedi hám Shappattay balanı jerge sińirmey nesi bar degen menmenlik qıyalǵa ketedi. Bul jerde litotalar Qarajannıń inezindegi menmenlik, turpayılıq qásiyetlerin kórsetedi.
Demek, giperbolalar hám litotalar obrazlardı tolıqtırıp súwretlew ushın qollanıladı. Olar fol`klorlıq shıǵarmalarda (erteklerde, dástanlarda) ónimli paydalanıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
