Жиноят-процессуал кодексига

440-модда. Далилларни текшириш навбатини белгилаш


Cудланувчилардан ўз айбларига иқрорликлари ёки иқрор эмасликлари тўғрисида сўраб бўлгач, суд далилларни текшириш навбати тўғрисида тарафларнинг таклифлари­ни эшитади. Бундай навбатни суд ажримда акс эттиради.
Башарти далилларни текшириш судланувчиларни сўроқ қилиш билан бошланган бўлса, улардан кейин суд жабрланувчиларни сўроқ қилади. Судланувчилар кўрсатув беришдан бош тортган ёки бошқа далилларнинг текши­рилишидан олдин кўрсатув беришга рози бўлмаган тақдирда жабрланувчиларни, гувоҳларни сўроқ қилиш, далилларни кўздан кечириш, гувоҳлантириш, ёзма далилларни ўқиб эшиттириш, экспертиза ўтказиш ва бошқа суд ҳара­катларини бажариш навбати тўғрисидаги масалани суд ишнинг муайян ҳолатларини ва тарафларнинг таклиф­ларини инобатга олган ҳолда ҳал қилади.

1. Шарҳланаётган модда далилларни текшириш навбатини тўғри белгилаб олишлик, суд мажлисини тартибли олиб бориш­лик жиноят ишининг мазмунан тўғри ҳал қилиш учун муҳим аҳамиятга эга эканлигини ва жиноят процессининг ўзаро тор­тишув тамойилига қатъий амал қилишзарурлигини билдиради.

2. Судланувчиларнинг ўз айбига иқрорлиги ёки иқрор эмас­лиги аниқлангандан сўнг, суд далилларни текшириш навбати ҳақида тарафларнинг фикрларини сўрайди. Далилларни текши­риш навбатини суд ажримида акс эттириши лозим.
3. Далилларни текшириш навбати тўғрисида тарафлар ўз фикр-мулоҳазаларини билдириш ҳуқуқига эга. Уларнинг оғзаки фикрлари суд мажлисининг баённомасига киритилади, ёзма таклифлари эса баённомага илова қилинади. Агарда биронта тараф далилларни текшириш навбатига рози бўлмаса, ундан ўз фикрини асослаб бериш талаб этилади.
4. Башарти далилларни текшириш судланувчини сўроқ қилишдан бошланган бўлса, улардан кейин суд жабрланувчини сўроқ қилади. Судланувчилар кўрсатув беришдан бош тортган, бошқа далилларнинг текширилишидан олдин кўрсатув беришга рози бўлмаган тақдирда жабрланувчиларни, гувоҳларни сўроқ қилиш, далилларни кўздан кечириш, гувоҳлантириш, ёзма далилларни ўқиб эшиттириш, экспертиза ўтказиш ва бошқа суд ҳаракатларини бажариш навбати тўғрисидаги масалани суд ишнинг муайян ҳолатларини ва тарафларнинг таклифларини инобатга олган ҳолда ҳал қилади.
5. Далилларни текшириш навбати судга далилларни тақдим қилган тараф томонидан белгиланади. Биринчи бўлиб далил­ларни айблов томон тақдим қилади. Айблов томонидан келти­рилган далил текширилгандан кейин, ҳимоя томон келтирган далиллар текширилади. Томонлар келтирган далилларни тек­шириш навбати, у ёки бу тарафнинг суд муҳокамасида ҳақи­қатни аниқлаш учун ишлатиладиган тортишув усулларидан келиб чиқиб белгиланади.
6. Судланувчини сўроқ қилиш ушбу Кодекснинг 275-модда­сига мувофиқ олиб борилади. Судланувчи, раислик қилувчи­нинг рухсати билан суд муҳокамасининг ҳар қандай босқичида кўрсатув бериши мумкин. Агарда жиноят ишида бир неча судланувчи иштирок этаётган бўлса, уларнинг тушунтириш бериш ва далилларни тақдим этиш навбати суд томонидан белгиланади.
7. Суд тарафларнинг фикрларини эшитиб, лозим топса уларни муҳокама қилиш учун маслаҳатхонага кириши мумкин. Маслаҳатхонага кирмасдан бу ҳақда чиқарилган ажримлар суд баённомасига киритилади.
8. Суд, зарур бўлса, суд муҳокамаси жараёнида тарафлар­нинг илтимосига ёки ўзининг хоҳишибилан ушбу тартибни ўзгартириши мумкин.