Jismoniy seminar Php laboratoriya ishlarini bajarish metodikasi 1

2-jadval. Laboratoriya mashg’ulotlarining mazmuni.[3]

Sinf	8	9	10	Jami
Old ish	5	8	10	23
Dastgoh ishi	10	16	20	46
Umumiy o'qish vaqtidagi ulush, %	14	17	17	16.4
Jismoniy hodisalarni kuzatish bo'yicha yuqori sifatli ish	0/0	4/1	5/2	7/3
O'lchov vositalarini o'rganish va fizik kattaliklarni o'lchash bo'yicha ishlar	0/0	0/4	0/1	0/5
Jismoniy miqdorlar o'rtasidagi miqdoriy munosabatlarni dopusk (fizik qonunlarni tekshirish)	3/13	2/4	1/5	6/22
Fizik konstantaning ta'rifi	2/4	4/9	3/6	19/9
Jismoniy va texnik qurilmalar va qurilmalarni o'rganish	0/0	0/1	1/8	1/9

8-10-sinflardagi laboratoriya ishlarining soni, ularga ajratilgan o‘quv vaqtining ulushi, shuningdek, ishlarning mazmuniga ko‘ra taqsimlanishi jadvalda keltirilgan.

Jadvaldan ko'rinib turibdiki [qarang. 2-jadval] bir soatlik mashg'ulotlar uchun dasturda tavsiya etilgan 58 ta seminar ishidan 46 ta maqola tanlanishi kerak.
So'nggi 30 yil ichida maktablarda laboratoriya mashg'ulotlariga ajratilgan vaqtni ko'paytirish tendentsiyasi doimiy ravishda kuzatildi. Va endi dasturda aytilishicha, "frontal laboratoriya ishlarini ko'paytirish maqsadga muvofiqdir"[4].
Oliy oʻquv yurtlarida oʻquv vaqtining 35-40 foizi umumiy texnika fanidan laboratoriya mashgʻulotlariga, yaʼni umumtaʼlim maktablarining 9-10-sinflariga nisbatan ikki barobar koʻp vaqt ajratiladi. Shuning uchun biz taxminiy ravishda o'rganish vaqtining taxminan uchdan bir qismini texnika bo'yicha laboratoriya ishlariga ajratishni yuqori chegara deb hisoblashimiz mumkin.
Jadval 3. Maktablarda o'qish vaqtining ulushi

Sinflar	7	8	9	10	11
O'qish vaqtining ulushi	10	20	14	17	17

Bundan tashqari, jadvallardan ko'rinib turibdiki, umuman olganda, yuqori sinflarda (8-11) laboratoriya mashg'ulotlari uchun o'qish vaqtining nisbati kichik (7) sinflarga nisbatan biroz oshadi. [sm. 3-jadval] Laboratoriya ishlarining tabiati ham o'zgarmoqda. 7-8-sinflarda bu frontal laboratoriya ishlari va ko'p sonli, ammo qisqa muddatli frontal tajribalar, 9-11-sinflarda esa laboratoriya mashg'ulotlariga vaqtning ko'payishi asosan murakkabroq va uzoq davom etadigan texnika amaliyotlari hisobiga sodir bo'ladi. Bu o'ziga xoslik o'qituvchi tomonidan, ayniqsa, o'quvchilarning mustaqil ishlash ko'nikmalarini rivojlantirish, ularni keyingi maxsus o'quv yurtlarida o'qishga va mehnatga tayyorlashda hisobga olinishi kerak.
2. Laboratoriya ishlarining turlari
Laboratoriya ishi - yakka tartibda va talabalar guruhi bilan olib boriladigan amaliy dars; uning maqsadi quyidagi asosiy tamoyillarni amalga oshirishdan iborat:[5]
Laboratoriya ishi talabalarning nazariy va uslubiy bilimlari va amaliy ko'nikmalarini o'quv va tadqiqot faoliyatining yagona jarayoniga birlashtiradi. Eksperiment o'zining zamonaviy ko'rinishida o'z kasbiy faoliyatining dastlabki bosqichlaridanoq tadqiqot ishlari ko'nikmalariga ega bo'lishi kerak bo'lgan mutaxassislarni tayyorlashda tobora muhim rol o'ynaydi.
Laboratoriya ishlarida nazariy va uslubiy bilimlarni talabalarning amaliy ko'nikma va malakalari bilan integratsiyalashuvi haqiqiy kasbiy faoliyatga turli darajadagi yaqinlik sharoitida amalga oshiriladi. Bu erda guruh ishi alohida rol o'ynaydi. Kelajakdagi kasbiy faoliyatga maksimal darajada yaqinlashish aniq ish joylarida stajirovka paytida erishiladi.
Laboratoriya ishlarining mazmuniga ko'ra quyidagi turlar ajratiladi :
- turli hodisalar, jarayonlarni kuzatish va tahlil qilish;
- uskunaning ishlashini kuzatish va tahlil qilish;
- hodisalar o'rtasidagi sifat va miqdor bog'liqliklarini o'rganish;
- nazorat-o‘lchov asbobini ishlatish va qo‘llash usullarini o‘rganish.[6]
Didaktik maqsadlarda laboratoriya ishi illyustrativ va tadqiqotga bo'linadi; tashkil etish usullariga ko'ra - frontal va frontal bo'lmagan.
O'qituvchi laboratoriya ishini ko'rsatma shaklida (kirish va joriy) boshqaradi, uning asosiy vazifasi talabalarning vazifalarni eng samarali bajarishi uchun indikativ asos yaratishdir. Darsda ko'rsatma kartalari qo'llaniladi. Shu maqsadda talabalarga eksperimentlar o'tkazish bo'yicha rejalarni mustaqil ravishda ishlab chiqishga ko'rsatma berish, ularga ish ketma-ketligini tanlashni taklif qilish tavsiya etiladi.
Demak, laboratoriya ishi o`quvni tashkil etish shakli sifatida o`qitishning rivojlantiruvchi vazifalarini eng to`liq amalga oshiradi. Bu ko'nikma va ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi, o'quvchilarning qobiliyatlarini rivojlantiradi, ularni o'z faoliyatini rejalashtirishga va o'zini o'zi nazorat qilishga o'rgatadi, kognitiv qiziqishlarni samarali shakllantiradi. turli tadbirlar bilan qurollangan.
Bunday darsda o'qituvchining faoliyati o'ziga xosdir. Talabalarning ishini oldindan rejalashtiradi, u tezkor nazoratni amalga oshiradi, yordam beradi, qo'llab-quvvatlaydi va ularning faoliyatiga tuzatishlar kiritadi. Ishni yakunlab, o'qituvchi o'quvchilarda o'zini-o'zi hurmat qilish va o'qituvchiga nisbatan munosib munosabatni shakllantirishga hissa qo'shadi.