Jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti
Download 4.31 Mb. Pdf ko'rish
|
jismoniy tarbiya nazariyasi va uslubiyoti. ikkinchi nashr
|
M untazamlik tam oyili
M u n taza m lik tam oyili asosida u c h ta talab bor, o 'q u v jarayonini tashkil etishdagi kamchiliklarga, rejasiz ish, man- balarni tasodifiy tanlash kabi tartibsizliklarga qarshi kurashmoq kerak. 76 Sport pedagogi m untazam lik tam oyilini amalga oshirib horib, quyidagilarni hisobga olishi zarur: 1. O 'z la s h tirib olinishi zaru r b o 'lg a n m a teria ln i sistc- malashtirishda qator talablarni saqlashi kerak. O 'quv dastur- larida mavjud bo'lgan jismoniy mashqlar bo'lim larda tasniflar asosida belgilab berilgan. Masalan, yengil atletikada yugurish, sakrash mashqlari va uloqtirish alohida sanab o'tilgan. Shuning u c h u n h a r b ir sin fg a b u t u n m a s h q l a r n i r e ja la s h tir is h n i shunday tizimga olib kelish kerakki, jismoniy tarbiya jarayonini didaktik qoidalar asosida tashkil etish imkoni bo'lsin: aniqdan noaniqqa, oddiydan murakkabga, yengildan og'irga. Boshqa so‘z bilan aytganda, o ‘quv materiallarining h ar bir bo'limi bu tizimda p o g'onani tashkil etadi, y a’ni a w a l o'tilganlar keyingi mashq uchun asos bo'ladi. O 'quv materialini sistemalashtirish, imkoni boricha ijobiy natijalarga erishish u c h u n sharoit yaratish kerak. 2. O 'q u v j a r a y o n i n i ta sh k il e tis h , m a s h g 'u l o t l a r n i n g doimiyligini t a ’minlash zarur. M a ’lumki, jismoniy mashqlarni bajarish orqali o d am vujudida funksional o'zgarishlar vujudga keladi. 5 —7 k u n d a n keyin o ‘tkazilgan m ash q lar natijasida olingan ijobiy natija y o ‘qotiladi. Buning uchun dars jadvaliga qo'yiladigan jism oniy tarbiya darsining bir-biridan oralig‘i 1 — 2 kundan ortmasligi zarur. Bundan ikkita amaliy maslahat kelib chiqadi: b irin c h id a n , darslar hafta d av o m id a eng maqbul oraliqda q o ‘yilishi kerak. Darslarni ikki kun birin-ketin yoki bir kundan so'ng qo'yish maqsadga muvollq emas. Ikkinchidan, h a m m a g a jis m o n iy m a sh q larn i yetarli qilib berish u c h u n o 'q u v chilarn in g m ustaqil ishlaridan keng foydalanish zarur. Buningsiz qoniqarli natijalarga erishib bo'lm aydi. Masalan, faqat jismoniy tarbiya darsida shug'iillanuvchilarning egiluv- chanligini rivojlantirishga intilish foydasiz. 3. M ashg'ulotni uslubiy jihatdan ta ’minlash: yuklama va dam ni ratsional navbatlashni ko'zda tutadi. Bu, ayniqsa, jis m oniy sifatlarni tarbiyalashda eng zanir. Bu jarayonda kuch yetganicha vazifa va m ash g 'u lo tlarn in g doimiyligini saqlash kerak. Mashg'ulotlarni noaniq, gohida izchillik bilan o'tkazish vazifani hal etishda, qoniqarsiz rivojlanish yo'nalishiga olib kelibgina q o lm asd an , sh u g 'u llan u v c h ila r organizm iga salbiy t a ’sir ko'rsatadi. 77 |
