Sulfat kislotanıń áhmiyeti. Sulfat kislota anorganik kislotalar, sıltiler, duzlar, mineral tóginler hám xlor islep shıǵaratuǵın tiykarǵı ximiya sanaatınıń zárúrli ónimi esaplanadı.
Hár túrli maqsetlerde isletiliwi tárepinen sulfat kislota kislotalar arasında birinshi orında turadı. Onıń eń kóp muǵdarı fosforli hám azotli tóginler alıwǵa sarplanadı. Uchuvchan bolmaǵanlıǵı sebepli sulfat kislotadan basqa kislotalar — xlorid, ftorid, fosfat, sirke kislota hám t.b alıw ushın paydalanıladı. Onıń ádewir muǵdarı neft ónimlerin — benzin, kerosin hám surkov mayların zıyanlı qosımshalardan tazalawǵa sarplanadı. Mashinasozlikda sulfat kislota menen metallarning sırtın oraw (nikellash, xromlash hám b.) aldından oksidlerden tazalanadı. Sulfat kislota portlaytuǵın elementlar, jasalma talshıq, boyawlar, plastmassalar hám kóplegen basqa elementlar óndiriste isletiledi. Ol akkumulyatorlarga quyılıw ushın da isletiledi. Awıl xojalıǵında sulfat kislotadan biygana otga qarsı gúresde paydalanıladı.
Sulfat kislota óndiristiń derlik barlıq tarawlarında isletiledi, deyiw múmkin, «Texnikada sulfat kislota sıyaqlı kóp isletiletuǵın basqa, jasalma túrde alınatuǵın elementtı tabıw qıyın, — dep jazǵan edi D. I. Mendeleyev «Основы химии» kitabında. — Texnikalıq iskerlik qay jerde rawajlanǵan bolsa, sol jerde kóp sulfat kislota isletiledi».
Sulfat kislotanıń xalıq xojalıǵı daǵı áhmiyetin sonnan da bilse boladı.
Sulfat kislotanıń duzları. Sulfat kislota tıyanaqlı bolǵanı ushın eki qatar duzlar : sulfatlar dep atalatuǵın orta duzlar hám gidrosulfatlar dep atalatuǵın ashqıltım duzlar payda etedi. Kislota sıltı tásirinde tolıq neytrallanganda (bir buyım kislotaǵa eki buyım sıltı tuwrı keledi) sulfatlar, sıltı jetiwmegende (bir buyım kislotaǵa — bir buyım sıltı ) gidrosulfatlar payda boladı :
H2SO4 + 2NaOH = Na2SO4 + 2H2O
H2SO4 + NaOH = NaHSO4 + H2O
Sulfat kislotanıń kópshilik duzlarınıń ámeliy áhmiyeti úlken.
Do'stlaringiz bilan baham: |