Jumaxanov Sh. Z. ««biogeografiya» fanidan

3. Bargli o’rmonlar – avvlgi zonalarga nisbatan bir necha bor ilik yozi issik, kishi sovuk, yog’in va buglanish miqdori teng. Shuning uchun bunday o’rmonlarda o’simliklar turlarga boy, eng muximi yaruslar kuzga tashlanadi. Yer yuzasi utsimon o’simliklar bilan koplangan. Bu
o’rmonlar sanoatda katta axamiyatga ega. Umuman bargli o’rmonlar xal xujaligida eng kup ishlatiladi. Masalan: tilgoch, karagay, kora karagay, pixta, yelь, tist, kayn, eman, dub, zarang, buk kabilardir.
Dasht zonasi – keng bargli o’rmonlarning janubiy qismi siyraklashib asta-sekin o’rmon dasht, dasht zonalariga aylanib ketadi. O’rmon-dasht zonasining florasi nixoyatda boy va ular asosan mezofitlar xisoblanadi. Bunday dashtlar asosan Yevropa, Osiyo, janubiy Amerika, shimoliy Amerika (qisman), Avstraliya va Yangi Zelandiyada uchraydi. Dasht zonalariga MDXning asosan Rossiyaning janubiy qismi, shimoliy Qozogiston hududlarida joylashgan bo’lib, 4 mln. km² dan ortiq maydonni egallagan. Dasht zonasi Mongoliya hududida xam keng tarqalgan. Uning iqlimi quruq kontinentaldir. Masalan: Kozogiston dashtlarida yoz 170-190 kun bulsa, garbiy dashtlarda 105-120 kun buladi. Yozning o’rtacha harorati +21 - +23 ^oS ni tashkil qiladi. Yillik o’rtacha + ^o 3-7 ^oS bo’ladi. Janubroqda esa o’rtacha temperatura 10 ^oS bo’ladi. Dash zonasi asosan chorvachilikni rivojlantirishda ahamiyati katta.
4. Cho’l zonasi o’simliklari – bu zona o’simliklari uziga xos iqlim xususiyatiga ega. Cho’l zonasi faunasi o’ziga xos bulib, bu zona shimoliy va janubiy kengliklarda tarkalgan. Iqlim sharoitiga kura 3 ga bulinadi.
1. Tropik cho’llar.
2. Urtacha iqlimli cho’llar.
3. Subtropik iqlimli cho’llar.
Er sharidagi eng mashxur cho’llardan O’rta Osiyo cho’llarini, Afrika saxrosi, Namib, Arabiston saxrosi cho’lini, Markaziy Osiy cho’lini, Janubiy Amerika cho’llarini kiritish mumkin. Umuman cho’l zonasining barchasida xam suv yetishmasligi umumiy xususiyatdir. Lekin cho’l muxitida efemer, efemeroid, chala buta, butachalarning juda kup turlari usadi. Hayvonlari asosan sut emizuvchilar, qushlar, sudralib yuruvchilar, keng tarkalgan. MDHning cho’llari 2 mln km ² dan ortik bulib ularning deyarli barchasi O’rta Osiyo Respublikalari hududiga tug’ri keladi. Yog’in miqdori bu zonalarda 100-150 mm dan ortmaydi. Yozi issiq.