K arim a q osim ova

diqqat qiling. Ularni bir so'z bilan almashtirish mumkinmi? Yoki ular­
ning ma ’nosini boshqa so'z bilan ifodalash mumkinmi?

---

1. Askarlam ing suroni quloqni qomatga keltiradi — qattiq eshitiladi.
2. Kechasi uyqusi kelib, ko'ziga qum tiqila boshlaganda ... — ko‘zi 
og‘riy boshlaganda, uyqusi kela boshlaganda.
3. B a’zilar m ehnati bekorga ketayotganini k o ‘rib, qo ‘Ilarini qo ‘Itiqqa 
urdilar — ishonchini yo'qotdilar.
4. ... ko'pchilikning hafsalasipir b o ‘ldi — ... ishini to ‘xtatdi.
5. ... kiyimi bilan o ‘zi yonib ketishi turgan gap edi — aniq edi.
6. Oxiri baxayr bo'lsin — yaxshilik bilan tugasin.
7. ...nim a to ‘g‘risida bosh qotirayotganini bilib turib m an — 
o ‘ylayotganini;
8. Bu yerda qolsam bir kuni m eni chaqirib, oyog'imga bolta uradi- 
lar — yo ‘q qiladilar va shu kabilar.
H ozir m aktab tajribasida izohli o ‘qish, ijodiy o ‘qish, adabiy 
o ‘qish usulidan, m uam m oli o ‘qitish m etodlaridan, ilg‘or pedagogik 
texnologiya, interaktiv m etodlardan keng foydalanilm oqda. M asalan, 
A. Qodiriyning „Chin d o ‘s t “ hikoyasini o'rganishda izohli o 'q ish m e- 
todidan foydalanish m um kin. C hunki bu asar m atnida o'quvchilarga 
lug'aviy m a’nosi tushunarsiz bo'lgan so 'zlar uchraydi. M asalan, 
hikoyadagi saboqdosh, mirzaboshi, havolanmas, asrandi, g ‘arq, holda, 
mahdum, marsiya, xun, hamnishin, dildor, notavon, g'urbat kabi so'zlar 
izoh talab etadi.
M etodik adabiyotlarda badiiy asar m atnini tahlil qilishning uch 
usuli: badiiy asam i yozuvchiga ergashib yaxlit o'rganish, obrazlar 
vositasida o'rganish, mavzuli-muammoli o'rganish alohida ajratib 
ko'rsatiladi.
B oshlang'ich sinflarda, asosan, m atn asosidagi tahlildan foydala­
niladi, y a’ni, o 'qituvchi asarni tahlil qilishda asar m atniga asoslanadi. 
Uni o'zgartirm agan holda undagi m a’noni, jozibani o'quvchilarga 
yetkazib beradi.
B oshlang'ich sinflarda m uam m oli tahlil usulidan ham foydalanish 
m um kin. M asalan, „Bobur va Humoyun" hikoyasini o'rganishda 
o'quvchilarga „Boburning aytgan gaplari o ‘rinlimi?“, „Hikoyadagiday