K arim a q osim ova
Download 48 Kb. Pdf ko'rish
|
Ona-tili-oqitish-metodikasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- „Davlat"
- „Rostgoy bola“
o'limga yaqin" kabi m aishiy ertaklarni ham o'qiydilar. Bunday ertak
larda xalq o ‘z hayotini hikoya qiladi, shu sababli o'q u v ch ilar ertakni o'qig ach , o'tm ishdagi xalq hayotini, o'y-fikrlari va orzu-istaklarini bilib oladilar. B unday ertaklarni tahlil qilish badiiy hikoya tarzida uyushtiriladi. Bolalar 0‘qituvchi rahbarligida ertakda qatnashuvchilarning hulq- atvori, ayrim xatti-harak atlarini baholaydllar, ularning bir-birlariga bo'lgan m unosabatlarini aytadilar va shular asosida ayrim obrazlar haqida xulosalar chiqaradilar, ertak rejasini tuzadilar, ertakni rollarga b o 'lib o'qiydilar. „Davlat" ertagi (4-sinf) oddiy turm ushga tegishli hodisalarni tas- virlovchi ertakdir. Ertakni o ‘qishga tayyorlash uchun ota-bobolarim iz atrofim izdagi tabiatni, borliqni qanday ta sa w u r etishlari haqida suhbat o'tkaziladi. B unday suhbat ertakdagi badiiy obrazlam i, ularning o 'z a ro m unosabatlarini, xulq-atvorlari, xarakterlarini to ‘g‘ri tushunishga y o r dam beradi. „Davlat" ertagi m atni ustida ishlash jarayonida o ‘quvchilar „Dehqonning xonadoni qanday hayot kechirar ekan?", „Nima uchun Davlat dehqonning xonadonidan ketishni istamaydi?" kabi savollarga javob topish orqali ertak qahram onlarini baholaydilar, ahil va inoq b o'lib, halol m ehn at qilish lozim degan xulosaga keladilar. Ertak ustida ishlashda bolalam i ertakni o ‘qishgagina emas, balki uni aytib berishga o 'rg atish ham m uhim dir. Ertak aytish og'zaki nutqni o'stiradi, bolalar nu tq in i yangi so 'z va iboralar bilan boyitadi. O 'quvchilarni 1-sinfdayoq ertak tilidan erkin foydalanishga o 'r gatish uch un ertak bilan birinchi tanishtirishda uni o'qituvchi aytib berishi m um kin. 0 ‘quvchi ertak m azm unini o ‘zlashtirib olgandan so'ng, uning tili ustida ishlashga alohida aham iyat qaratilishi zarur. E rtak m azm unini qayta hikoyalashda, qahram onlarga tavsif berishda o'quvchilam ing o 'z nutqida til vositalaridan o ‘rinli foydalanish talab qilinadi. Til vosita laridan foydalanish uch u n talab va vaziyat, ehtiyoj yaratish zarur. Ertak tilida shunday so ‘z va iboralar borki, ular bolaga o ‘zgacha ta ’sir ko'rsatadi. M asalan, „Y o'lbars, Tulki va B o'ri" ertagida „Tog' echkisi siz ulug‘imizniki b o 'lsin ", „Q uyon siz podshohimizning erta- labki nonushtangiz b o ‘lsin“ , „Kiyik kechqurungi taomiogiz, q o ‘y kun- duzgi xo‘ragingiz bo‘lsin“ kabi gapiar tarkibidagi ajratib ko'rsatilgan so'zlarga o 'quvchilar diqqati qaratilib, ertakni so‘zlab berayotganda ulardan nu tq d a foydalanishlariga erishish zarur. E rtaklarda keltirilgan m aqollar ustida ishlash, ularda ilgari su- rilayotgan g ‘oyalarni bolalar ongiga etkazish, yod oldirish yo ‘li bilan bog'lanishli nutqni o'stirish, nutqning ta ’sirchanligini oshirish lozim. M asalan, „Rostgo'y bola“ (1 -sinf) ertagida bola o 'z rostgo'yligi bilan podshoga m a’qul bo'lganligi hikoya qilingan. Ertak g'oyasiga mos xu losa esa „Boshingga qilich kelsa ham to 'g 'ri gapir" m aqoli bilan ifoda langan. O 'quvchilar ushbu m aqol m azm unini tushunib olishsa, o'zlari ham yuqoridagi kabi ertak tuzib, hikoya qilib berishlari m um kin. S o 'z m a ’nolari ustida ishlashda boshlang'ich sin f o'quvchilariga mos bo 'lgan usullardan biri rasm dan foydalanishdir. M asalan, 2-sinfda Download 48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling