K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va


Download 1.11 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/37
Sana21.04.2020
Hajmi1.11 Mb.
#100580
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   37
Bog'liq
buxgalteriya hisobi va audit


         Muddati uzaytirilgan harajatlarning analitik hisobi ularning turlari, hisobot davrlari  
va hisobdan chiqarish muddatlari bo‘yicha olib boriladi. 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
194 
O‘z-o‘zini sinash uchun test savol-javoblari 
 
1.Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri  
a) Harajatlar –bu majburiyatlarni oshishi 
b) Harajatlar –bu daromadlarni kamayishi 
v) Harajatlar – bu olinadigan schyotlarning  ko‘payishi 
g) Harajatlar –bu xususiy kapitalni ko‘payishi 
 
2.Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri 
a) Sotish tannarxi - bu moliyaviy faoliyatdan ko‘rilgan zarar 
b) To‘langan foizlar –bu asosiy faoliyatga taalluqli harajatlar  
v) Davr harajatlari - bu asosiy faoliyatga taalluqli harajatlar  
g) Materialni sotishdan ko‘rilgan zararlar – bu favqulotdagi zararlar 
 
3.Quyidagilarning 
qaysi 
biri 
asosiy 
faoliyatga 
taalluqli 
harajatlar 
hisoblanadi? 
a) To‘langan foizlar 
b) Valyuta kurslari o‘rtasidagi salbiy farq 
v) Tovarni sotishdan ko‘rilgan zarar 
g) To‘langan dividendlar 
 
    4.Quyidagilarni qaysi biri moliyaviy faoliyatga doir harajatlarga kiritiladi? 
a) Debitorlarning voz kechilgangan qarzlari 
b) Xodimlarning voz kechilgan qarzlari 
v) Bepul berishdan ko‘rilgan zararlar  
g) To‘langan foizlar 
 
 5. Valyuta kurslaridagi salbiy farqlar?  
     a)  Moliyaviy faoliyatdan olingan harajatlarga kiradi 
b) Qo‘shilgan kapitalni kamaytiradi 
v) Asosiy faoliyatga doir harajatga kiradi 
     g)  Favqulotdagi zararlarga kiradi 
  
      6. Harajatlarni aks ettiruvchi  schyotlar 
a)  Aktiv schyotlardir 
b)  Doimiy schyotlardir 
v)  Kontrpassiv schyotlardir 
g)  Balansdan tashqari schyotlardir 
 
7. Sotish tannarxi    
a) Rezerv kapitalini kamaytiradi 
b) Asosiy faoliyatdan olingan daromadni  ko‘paytiradi  
v) Ustav kapitalini kamaytiradi 
g) Qo‘shilgan kapitalni ko‘paytiradi 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
195 
     8. Davr harajatlarini aks ettiruvchi  schyotlarda aks etadi 
a)  To‘langan foizlar 
b)  Ma’muriyat xodimlariga hisoblangan ish haqi 
v)  Salbiy kurs farqlari 
g)  Mahsulotni sotishdan ko‘rilgan zarar 
 
9. Uch yilga oldindan to‘langan ijara haqi    
a) Davr harajati hisoblanadi 
b) Asosiy faoliyatga doir daromadlarni kamaytiradi  
v) Kelgusi davr harajati hisoblanadi 
g) Moliyaviy faoliyatga doir harajatdir 
 
Bob mavzularini mustaqil o‘rganish uchun tavsiya etiladigan me’yoriy 
hujjatlar va davriy adabiyotlar 
 
1.O‘zbekiston Respublikasining buxgalteriya hisobi to‘g‘risida qonuni. 1996  
   yil 30 avgustda qabul qilingan. 
2.BHMS  №  1  «Hisob  siyosati  va  moliyaviy  hisobot».  O‘z.R.  Adliya  Vazirligidan   
1998 yil 14 avgustda ro‘yxatdan o‘tgan, № 474. 
3.Mahsulot  (ish,  xizmatlar)ni  ishlab  chiqarish  va  sotish  harajatlari  hamda  oxirga 
moliyaviy  natijalarni  shakllantirish  to‘g‘risida  Nizom».  O‘z.R.  Vazirlar  mAhkamasining 
1999 yil 5 fevraldagi 54- son qarori bilan tasdiqlangan. 
4.
Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlarning  harajatlari  va  moliyaviy  natijalarini 
shakllantirish  tartibini  takomillashtirish    to‘g‘risida.  O‘z.R.  VM  ning  2003  yil  15 
oktyabrdagi qarori, № 444. 
5.BHMS № 3 «Moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot».O‘z. R. Adliya Vazirligidan 
1998 yil 26 avgustda ro‘yxatdan o‘tgan, 484. 
6.BXMS  №  21  «Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  moliyaviy  xo‘jaligi  buxgalteriya 
hisobining  schyotlar  rejasi  va  uni  qo‘llash  bo‘yicha  yo‘riqnoma».  O‘z.R.  Adliya   
Vazirligidan   2002 yil 23 oktyabrda ro‘yxatdan o‘tgan, № 1181. 
       7.Abdullayev A. Qayumov I. Buxgalteriya hisobi. T, «Minhoj» nashriyoti, 2002. 
8 Zavalishina I.A. Buxgalterskiy uchet po novomu. Izd.dom «Mir ekonomiki i 
prava», Tashkent, 2003. 
      9. Bobojonov O., Jumaniyozov K.  Moliyaviy hisob. T., «Moliya», 2002
       10.Umarova M., Eshboyev O‘., Axmadjonov Q.  Buxgalteriya hisobi, T., Mehnat, 
1999 
11.G‘ulomova F.G‘. Buxgalteriya hisobi bo‘yicha mustaqil o‘rganish uchun 
qo‘llanma.T., Iqtisodiyot va huquq dunyosi» nashriyot uyi, 2000. 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
196 
XII-bob. OXIRGI MOLIYAVIY NATIJALAR VA  ULARNI 
ISHLATILISHINING HISOBI 
 
 
12.1.Oxirgi moliyaviy natijalarni ifodalovchi ko‘rsatkichlar  
va ular hisobining vazifalari 
 
O‘zbekiston 
Respublikasida 
korxonalar 
faoliyatining 
 
oxirgi 
moliyaviy 
natijalarining  ko‘rsatkichlari,  ularni    shakllanishi  va  hisobga  olinishi  «Mahsulot  (ish, 
xizmat)larni  ishlab  chiqarish  va  sotish  harajatlari  hamda  moliyaviy  natijalarni 
shakllantirish  to‘g‘risida  Nizom»  da,  shuningdek  oxirgi  yillarda  qabul  qilingan  BHMS 
larda , shu jumladan 1,2,3, 21- son  BHMS larda, atroflicha ochib berilgan. 
Ushbu  me’eriy  hujjatlarga  muvofiq    korxonalar    faoliyatining  oxirgi  moliyaviy 
natijalarini ifodalovchi  foyda (zarar)lar  quyidagi  ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi. 
 
1.  Sotishdan olingan   foyda  yoki zarar (Fs )  yoki  (Zs) 
             
                                Fs (Zs) = St –Ts,  mos ravishda  
                     Fs =   agar  St  > Ts ,       Zs  =   agar  St< Ts 
          Bu yerda:  St – sof tushum,   Ts –sotish tannarxi 
 
2.  Asosiy faoliyatdan olingan  foyda yoki zarar (Faf) yoki (Zaf) 
 
                          Faf (Zaf) =  Fs (Zs) –Dx + Bod 
Bu yerda: Dx- davr harajatlari;  Bod – asosiy faoliyatdan olingan boshqa operatsion 
daromadlar. 
 
3.Umumxo‘jalik faoliyatidan olingan  foyda yoki zararlar  (Fux) yoki  (Zux) 
 
                           Fux (Zux) = Faf (Zaf) + Fmf – Zmf 
Bu yerda: Fmf – moliyaviy faoliyatdan olingan foyda; 
               Zmf  - moliyaviy faoliyatdan ko‘rilgan zararlar 
 
4.Soliqgacha foyda yoki zararlar  (Fst) yoki ( Zst) 
 
                                        Fst (Zst) = Fux (Zux) + Ff –Fz 
Bu yerda: Fd –favqulotdagi foyda;  Fz – favqulotdagi zararlar 
 
5.  Sof foyda yoki sof qoplanmagan zararlar  (Sf) yoki (Sz) 
 
                              Sf (Sz) = Fst (Zst) –Ds - Aj 
Bu yerda: Ds – daromaddan olinadigan soliqlar ( foyda solig‘i, infrastrukturani 
rivojlantirish solig‘i, yagona soliq,); 
Aj – foydadan  boshqa ajratmalar    
«Mahsulot (ish, xizmat)larni ishlab chiqarish va sotish harajatlari hamda moliyaviy 
natijalarni shakllantirish to‘g‘risida Nizom» ga muvofiq  yuqorida keltirilgan foyda 
(zarar) ko‘rsatkichlaridan tashqari soliqga tortish maqsadida yana ikkita quyidagi foyda 
ko‘rsatkichi hisoblash yo‘li bilan topiladi: 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
197 

  Soliqga tortiladigan daromad (Std) 
 
Std = Fst (Zst) + Stx + Sbx – Schx –D – F 
 
Bu yerda: Stx –soliq solish bazasiga qayta qo‘shiladigan harajatlar; 
               Sbx –hisobot davrida soliq bazasidan chegirilmaydigan, lekinda   
                        kelgusida chegirilib boriladigan harajatlar;  
               Schx –soliq bazasidan hisobot davrida chegiriladigan harajatlar; 
               D –olingan dividendlar; 
               F- olingan foizlar 
 

 Soliqga tortiladigan foyda (Stf)- bu soliqga tortiladigan daromaddan foyda 
(daromad) solig‘ini hisoblash uchun  imtiyoz sifatida chegirib tashlanadigan  harajatlarni 
ayirgandan keyin qoladigan  foyda summasi, ya’ni :   
 
Stf = Std –I 
 
Bu  yerda  :  I  –  imtiyoz  sifatida  soliqga  tortiladigan  daromaddan  chegiriladigan 
harajatlar. 
 
Soliq  solish  bazasiga  qayta  qo‘shiladigan  harajatlar  deganda    «Mahsulot  (ish, 
xizmat)larni  ishlab  chiqarish  va  sotish  harajatlari  hamda  moliyaviy  natijalarni 
shakllantirish  to‘g‘risida  Nizom»ga  muvofiq    moliyaviy  natijalarni  shakllantirishda 
soliqgacha foyda summasini kamaytirishga olib borilgan, hisobotda sotish tannarxi, davr 
harajatlari  va  moliyaviy  faoliyat  bo‘yicha  harajatlar  tarkibida  aks  ettirilgan    harajatlar 
(masalan, me’yordan ortiq ishlab chiqarishdagi yo‘qotishlar, me’yordan ortiq reklama va 
vakolatlik  harajatlari,  moddiy  yordam  va  kompensatsiyalar,  uyali  aloqa  harajatlari, 
korxonaning  asosiy  vositalari  va  boshqa  aktivlaridan  ko‘rilgan  zararlar,    ko‘rsatilgan 
xomiylik  summalari  va  boshqalar)  tushuniladi.  Bunday  harajatlarning  to‘liq    ro‘yxati 
Nizomning  1-ilovasida    keltirilgan.  Soliq  qonunchiliga  asosan  korxonalar  soliq  solish 
bazasiga  qayta  qo‘shiladigan  harajatlarni  Nizomda  keltirilgan  tartibga  muvofiq  mustaqil 
hisoblashlari,  ularning  summasini  foyda  (daromad)  solig‘i  hisob-kitobining    alohida 
satrida (020-satr) ko‘rsatishlari lozim.  
 Hisobot 
davrida 
soliq 
bazasidan 
chegirilmaydigan, 
lekinda                         
kelgusida chegirilib boriladigan harajatlar  deganda 9430 “Kelgusida soliq bazasidan 
chegiriladigan  haroajatlar”  schyotda  aks  ettirilgan  harajatlar  tushuniladi  (202-betga 
qarang). Ushbu harajatlar foyda (daromad) solig‘i hisob-kitobining  alohida satrida (030-
satr) ko‘rsatiladi. 
   Soliq  bazasidan  chegiriladigan  harajatlar  deganda  Nizomga  keltirilgan  2-
ilovaga    muvofiq  o‘tgan  hisobot  yilida  soliq  bazasidan  chegirilmagan,  lekinda  keyingi 
hisobot  davridan  boshlab  10  yil  muddat  ichida  soliq  bazasidan  chegirilib  boriladigan 
harajatlar  tushuniladi  (  202-betga  qarang).  Soliq  qonunchiliga  asosan  korxonalar  soliq 
bazasidan chegiriladigan harajatlarni Nizomda keltirilgan tartibga muvofiq maxsus hisob-
kitob  yordamida  mustaqil  hisoblashlari  va  ma’lumotnoma  bilan  tasdiqlashlari,  ularning 
summasini  foyda  (daromad)  solig‘i  hisob-kitobining    alohida  satrida  (040-satr) 
ko‘rsatishlari lozim.     
 Olingan dividendlar va foizlar  Soliq qonunchiligiga muvofiq  alohida 15 foizlik 
dividend  solig‘iga  tortilishi  munosabati  bilan  foyda  (daromad)  solig‘ini  hisoblashda 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
198 
chegirib  tashlanadi.  Shuning  uchun  ularning  summalari  foyda  (daromad)  solig‘i  hisob-
kitobining    alohida  satrida  (060-satr)  ko‘rsatiladi.          Ushbu  daromadlardan  dividend 
solig‘ini  o‘ndirilganligi  to‘g‘risida  ma’lumotlar    ularni  bergan  yuridik  shaxslarning 
ma’lumotnomalari bilan tasdiqlanishi lozim. 
Foyda (daromad) solig‘i bo‘yicha imtiyozlar sifatidaa soliqga tortiladigan 
daromad summasidan chegirib tashlanadigan  harajatlar ning turlari, imtiyoz me’yorlari 
Soliq Kodeksi va foyda (daromad) solig‘ini hisoblash va to‘lash bo‘yicha Yo‘riqnomada 
ochib berilgan.  
Korxonalar faoliyatining oxirgi moliyaviy natijalari bo‘yicha buxgalteriya 
hisobining asosiy vazifalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: 

  Moliyaviy  natijalar  ko‘rsatkichlarini  ularning    mohiyatini  ochib  beruvchi 
mezonlariga mos ravishda  hisobga olish; 

  korxona  moliyaviy  natijalari  ko‘rsatkichlarini  to‘g‘ri  turkumlash  va  guruhlarga 
ajratish; 

  korxona  moliyaviy  natijalari  ko‘rsatkichlarini  soliq  ob’ekti  sifatida  to‘g‘ri 
shakllantirish; 

 moliyaviy natijalar ko‘rsatkichlarini hisoblash tamoyiliga muvofiq ular yuz bergan 
vaqtdan boshlab tan olish va tegishli schyotlarda aks ettirish; 

 moliyaviy  natijalar  ko‘rsatkichlarini  moliyaviy  hisobotda  to‘g‘ri  aks  ettirish  va 
boshqalar 
 
 
12.2.Hisobot yilining  soliqgacha foydasi (zararlari) ning hisobi 
 
21-son  BHMS  ga  muvofiq  hisobot  yilning  soliqgacha    foydasi  (zarari)ni    topish 
barcha daromad va harajatlarni 9900 “Oxirgi  moliyaviy  natija” schyotida aks ettirish va 
ushbu  schyotning  debet  va  kredit  oborotlari  summasini  taqqoslash  yo‘li  bilan  amalga 
oshiriladi.  Jumladan,  daromadlarni  aks  ettiruvchi  barcha  schyotlar  (9010-9030,  9310-
9390,  9510-9590,  9710)ning  kreditida  to‘plangan  summa  yil  oxirida  9900-  schyotning  
kreditiga,  harajatlarni aks ettiruvchi barcha schyotlar (9110-9130,9410-9430,9610-9690, 
9720)  ning  debetida  to‘plangan  summa  yil  oxirida  9900-  schyotning  kreditiga,  
o‘tqaziladi, ya’ni: 
Debet   9010-9030,9310-9390,9510-9590 ,9710  Kredit  9900  
Debet   9900   Kredit  9110-9190,9410-9430,9610-9690,9720 
 
Agar,  9900  –  schyotning  kredit  oboroti  debet  oborotidan  katta  bo‘lsa,  u  hisobot 
yilida korxona soliqgacha foydaga, debet oboroti kredit oborotidan katta bo‘lsa, u holda 
korxona soliqgacha zararga erishgan hisoblanadi. 
Turli  faoliyat  bilan  shug‘ullanuvchi  va    faoliyat  turlari  bo‘yicha  turlicha  soliq 
to‘lovchi korxonalar  soliqgacha foyda (zarar) ni faoliyat turlari bo‘yicha alohida-alohida 
hisoblashlari lozim. Buning uchun  daromadlar va harajatlar ham faoliyat turlari bo‘yicha 
alohida hisobga olib borilgan bo‘lishligi kerak. 
 
12.3.Foydani ishlatilishining hisobi 
 
21-son BHMS ga asosan  hisobot yilning foydasini ishlatilishi 9800  
“ Foydani soliqlar va to‘lovlar uchun ishlatilishi hisobi schyotlari” da (mos schyotlarda) 
aks  ettiriladi.  Ushbu  aktiv  schyotning  debetida  yil  maboynida  foyda  (daromad)dan 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
199 
o‘ndirilgan  soliqlar  ,  jumladan    foyda  (daromad)  solig‘i,  infrastrukturani  rivojlantirish 
solig‘i,  yagona soliq,  yalpi tushumdan  yagona soliq  aks ettiriladi. Bunda ushbu soliqlar 
bo‘yicha  byudjet  oldidagi  qarzlarni  ifodalovchi  6400  “Byudjetga  to‘lovlar  bo‘yicha 
qarzlar hisobi schyotlari” (mos ravishdagi schyotlar) kreditlanadi.  
Foyda (daromad) solig‘i ( Nf) summasi   korxonaning  soliqga tortiladigan foydasi  
summasini  (Stf)    soliq  me’yoriga  (Sm)  ko‘paytirib  va  100%  ga  bo‘lish  bilan  topiladi, 
ya’ni: 
 
Nf = Stf *Sm : 100% 
 
Infrastrukturani  rivojlantirish  solig‘i  (Ninf)  summasini  topish  uchun  soliqgacha 
foyda summasidan ( Sft) foyda solig‘i summasi (Nf) chegiriladi, topilgan summa ushbu 
soliq me’yoriga (Sm) ko‘paytiriladi va 100% ga bo‘linadi, ya’ni: 
 
Ninf = (Sft –Nf ) *Sm : 100% 
 
Korxona  soliq  to‘lashning  ixchamlashtirilgan  tizimida  (yagona  soliq,  yalpi 
tushumdan  yagona  soliq    )  ishlayotgan  bo‘lgan  hollarda  ushbu  soliqlarning  summasi 
Soliq  Kodeksi  va  harakatdagi  yo‘riqnomalarga  muvofiq    yalpi  tushum  (yalpi  daromad) 
summasini  ushbu soliqlarning belgilangan me’yorlariga ko‘paytirish  yo‘li bilan topiladi.  
Yil  oxirida  9800-schyotning  debetida  to‘plangan  soliq  to‘lovlarining    summalari 
uning  kreditida  va  9900  “Oxirgi  moliyaviy  natija”  schyotining  debetida  aks  ettiriladi  va 
shu asosda foydaning ishlatilishi hisobi schyotlari yopiladi.   
 
 
12.4.Hisobot yilining sof foydasi (zararlari) va ularni taqsimlanishining  hisobi 
 
9900 “Oxirgi moliyaviy natija” schyotiga foydani ishlatilishi hisobi schyotini, ya’ni 
9800  –schyotni,  yopilishi  bilan  korxonaning  hisobot  yil  yakuni  bo‘yicha  sof  foydasi 
(qoplanmagan zarari)ni aniqlash imkoni bo‘ladi.  Buning uchun 9900 –schyotning debet 
va kredit  oboroti taqqoslanadi. Ushbu  schyotning kredit oborotini debet oborotdan katta 
bo‘lishi    korxonaning    sof  foydasini,  kredit  oborotdan  debet  oborotini  katta  bo‘lishi 
korxonaning qoplanmagan sof zararini bildiradi.   
Aniqlangan    sof  foyda  summasi  9900  –schyotning  debetiga  va  8710  “Hisobot  
davrning  taqsimlanmagan  foydasi  (qoplanmagan  zarari)  “  schyotining  kreditiga 
o‘tqaziladi. Yil yakuni bo‘yicha zarar bilan chiqilgan bo‘lsa, ushbu zarar summasi  9900- 
schyotning kreditiga va  8710 “Hisobot  davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan 
zarari)  “  schyotining  debetiga  o‘tqaziladi.  Ushbu  yozuv  bilan  9900  “Oxirgi  moliyaviy 
natija” schyoti to‘lig‘icha yopiladi. 
Hisobot  yili  oxirida  8710  “Hisobot    davrning  taqsimlanmagan  foydasi 
(qoplanmagan  zarari)  “  schyotida    aks  ettirilgan  sof  foyda  (qoplanmagan  zarar)  
taqsimlanishi  yoki  taqsimlanmay  qolishi  mumkin.  Bunday  taqsimotni  amalga  oshirish  
korxonaning mulkiy va tashkiliy shakliga bevosita bog‘liq hisoblanadi.  
O‘rtoqchilik jamiyatlarida, masalan,  ma’suliyati cheklangan jamiyatlarda, qo‘shma 
korxonalarda, xususiy korxonalarda,  ularning ustavi va ta’sis shartnomalari talablaridan 
kelib  chiqgan  holda  hisobot  yilning  sof  foydasi  (qoplanmagan  zarari)  ta’sischilar 
yig‘ilishining  qaroriga  asosan    taqsimlanishi  yoki  taqsimlanmasdan    korxona  ixtiyorida  
jamlangan  foyda  (qoplanmagan  zarar)  hisobiga  qoldirilishi  mumkin.  Bu  tipdagi 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
200 
korxonalarda  ta’sischilar  yig‘ilishi  qaroriga  asosan    hisobot  yilning  sof  foydasini 
taqsimlash quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi: 
 

 Ta’sischilarga  dividend (foiz) ko‘rinishida bo‘lingan sof foyda summasiga  
Debet 8710  “Hisobot  davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan  
          zarari) “ 
Kredit 6610 “To‘lanadigan dividendlar” 
 

 Korxonaning rezerv kapitaliga ajratma summasiga 
Debet 8710  “Hisobot  davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari) “ 
Kredit 8520 “Rezerv kapitali” 
 

 Hisobot  yilning  taqsimlanmay  qolingan  sof  foydasi  o‘tgan  yillarning  jamlangan 
foydasiga qo‘shilsa 
Debet 8710  “Hisobot  davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari) “ 
Kredit 8720 “Jamlangan foyda (qoplanmagan zarar)”   
 
Agar  o‘rtoqchilik  jamiyati  hisobot  yili  yakuni  bo‘yicha  zarar  bilan  chiqgan  bo‘lsa, 
ushbu zarar summasi 8720 “Jamlangan foyda (qoplanmagan zarar” schyotining debetiga 
o‘tqaziladi, ya’ni: 
Debet 8720 “Jamlangan foyda (qoplanmagan zarar)” 
Kredit 8710  “Hisobot  davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari) “ 
 
Shunday  qilib,  o‘rtoqchilik    jamiyatlarida  hisobot  yilning  oxiriga  8710  “Hisobot  
davrning taqsimlanmagan foydasi (qoplanmagan zarari) “  schyoti to‘lig‘icha yopiladi va 
ushbu vaqtinchalik  (tranzit)  schyot qoldiqga ega bo‘lmaydi. 
 
Aksionerlik  jamiyatlarida  8710    “Hisobot    davrning  taqsimlanmagan  foydasi 
(qoplanmagan  zarari)  “  schyotida  to‘plangan  foyda  yoki  zarar  summasini  aksionerlar 
yig‘ilishi  qarorisiz  taqsimlab  bo‘lmaydi.  O‘zbekiston  Respublikasi  qonunlariga  muvofiq  
aksionerlarning  umumiy  yig‘ilishlari  kelgusi  yilning  1  may  oyigacha  o‘tqaziladi.  Shu 
sababli  aksionerlik  jamiyatlarida  8710    “Hisobot    davrning  taqsimlanmagan  foydasi 
(qoplanmagan  zarari)  “  schyotida  to‘plangan  foyda  yoki  zarar  summasi  kelgusi  yilga 
qoldiq sifatida o‘tqaziladi, u faqat hisobot yili foydasi (zarari) taqsimlangach yopiladi.  
 
 
O‘z-o‘zini sinash uchun test savol-javoblari 
 
1.Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri  
a) Sotishdan olingan foyda –bu daromad va davr harajatlari o‘rtasidagi farq 
b)  Sotishdan  olingan  foyda  –bu  sotishdan  olingan  daromad  va  sotish  tannarxi 
o‘rtasidagi farq 
v) Sotishdan olingan foyda –bu sotishdan olingan yalpi tushum va QQS  o‘rtasidagi 
farq 
g) Sotishdan olingan foyda – bu sotish tannarxi va davr harajatlarining yig‘indisi 
 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

 
201 
2.Sotishdan  olingan  daromad  –10000000  so‘m,  sotish  tannarxi  5000000  so‘m, 
davr  harajatlari  –3000000  so‘m,  asosiy  faoliyatdan  olingan  boshqa 
daromadlar  –1000000  so‘m,  dividendlar  –400000  so‘m,  to‘langan  foizlar  –
300000  so‘m,  ijobiy  kurs  farqi  200000  so‘m,  soliq  bazasiga  qayta 
qo‘shiladigan  harajatlar  –  600000  so‘m,  soliq  bo‘yicha  imtiyozlar  –100000 
so‘m.  Asosiy faoliyatdan olingan foyda summasini toping 
 
a) 2000000 so‘m     b) 3000000 so‘m      v) 3400000 so‘m    g) 2600000 so‘m 
 
3. 2-testda keltirilgan shartlar asosida korxonaning moliyaviy faoliyat natijasi 
nimadan iborat va uning summasini toping 
a) Foyda, 1100000 so‘m     b) Foyda, 100000 so‘m  v) Zarar, 300000 so‘m 
g) Foyda, 300000 so‘m 
 
    4.  2-testda  keltirilgan  shartlar  asosida  korxonaning  sotishdan  olingan 
moliyaviy  natijasi nimadan iborat va uning summasi qancha? 
a) Zarar , 5000000 so‘m    b) Foyda, 1100000 so‘m   v) Foyda, 10000000 so‘m  
g) Foyda, 5000000 so‘m 
 
 5. 2-testda keltirilgan shartlar asosida korxonaning umumxo‘jalik faoliyatidan 
olingan moliyaviy  natijasi nimadan iborat va uning summasi qancha? 
     a)  Foyda, 3300000 so‘m    b) Zarar, 3300000 so‘m    v) Foyda, 2700000 so‘m 
     g)  Foyda, 2800000 so‘m  
 
      6. Foyda va zararlarni aks ettiruvchi  schyotlar 
a)  Aktiv schyotlardir              b)  Doimiy schyotlardir 
v)  Passiv schyotlardir            g)  Balansdan tashqari schyotlardir 
 
7.  2-testda  keltirilgan  shartlar  asosida  korxonaning  soliqga  tortilguncha 
Download 1.11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling