K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

Qurilish tashkilotlarida asosiy vositalar chiqimiga doir opera tsiyalarni schotlarda aks cttirish

№	Opera tsiyan iny mazmuni	Sum ma	Debet schot	Kredit schot	Asos bo‘luvchi liuiiat
1. Asosiy vositalarning sotilishi
1.	Asosiy vositani sotisli qiymatiga (OQSsiz)	500000	4010	9210	Shartnoma. schot- faktura
-y	QQS summasiga (agar korxona QQS to‘lovchi va soliq solish obvekti niaviud boMsa)	100000	4010	6410	Shartnoma. schot- faktura
3.	Asosiy vositaning boshlang'ich qiymatiga	600000	9210	01 11­0190	Shartnoma. schot- faktura
4.	Jamlangan eskirishni hisobdan cluqarish	500000	021 1­0290	9210	Shartnoma, schot- faktura
5.	Qayta baholash bo'yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
6	Sotishdan oiingan foyda	550000	9210	9310	Hisob-kitob
7.	Sotishdan ko'rilgan zarar		9430	9210	Hisob-kitob
2. Asosiy vositalarning tugatilishi
1.	Asosiy vositaning boshlang'ich qiymatiga	6000000	9210	0111­0190	Tugatish dalolatnomasi
->	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	5000000	021 1­0290	9210	Tugatish dalolatnomasi
3	Qayta baholash bo'yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	250000	8510	9210	Hisob-kitob
4.	Tugatish xarajatlari	100000	9210	6710. 6520, 6990	Tugatish dalolatnomasi, qavdnomalar
5.	Tugatishdan oiingan materiallar	200000	1090	9210	Tugatish dalolatnomasi, kirim dalolatnomasi
6.	Tugatishdan oiingan foyda	-	9210	9310	Tugatish dalolatnomasi
7	Tugatishdan ko'rilgan zarar	650000	9430	9210	Tugatish dalolatnomasi
3. Asosiy vositalarning he pul berilishi
1.	Asosiy vositani bepul berish qiymatiga	50000	4010	9210	Shartnoma. schot- faktura
2	Asosiy vositaning boshlang'ich qiymatiga	600000	9210	0111­ 0190	Shartnoma. schot- fuktura
3	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	500000	0211­0290	9210	Shartnoma. schot- faktura
4.	Qayta baholash bo'yicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
5.	Bepul berishdan ko'rilgan zarar summasina	50000	9430	4010	Shartnoma, schot- faktura
4. Asosiy vositalarning ta'sis badali sifatida kiritilishi
1	Asosiy vositani ta'sis badali sifatida berilgan qiymatiga	700000	0610­ 0690	9210	Shartnoma. schot- faktura
'У	Asosiy vositaning boshlang'ich qivmatiga	600000	9210	0111­0190	Shartnoma. schot- faktura
3.	Jamlangan eskirishni hisobdan chiqarish	500000	0211­ 0290	9210	Shartnoma. schot- faktura
4.	Qayta baholash bo‘vicha rezervni hisobdan chiqarilishiga	50000	8510	9210	Hisob-kitob
5.	Oiingan foyda	650000	9210	9310	Hisob-kitob, schot-faktura

3. 
   Qurilish mashinalari va mexanizlari ish faoliyatining hisobi
   

Qurilish tashkilotlarida maxsus mashina va mexanizmlar ish faoliyatini alohida hisobga olib borishning obyektiv va subyektiv sabablari mavjud. Ulaming asosiylariga quyidagilarni kiritish murnkin:
birinchidan, maxsus qurilish mashina va mexanizmlarining qimmat turishi ulardan unumli va samarali foydalanish talabini qo‘yadi;
ikkinchidan, qurilish mashina va mexanizmlaridan qurilish ishlarini bajarishda faqat tegishli bosqichlarda va maqsadlarda ishlatilishi ular ish faoliyatini har bir qurilish obyekti bo‘yicha hisobini olib borishni taqozo etadi;
uchinchidan, ulaming qurilish maydonchalariga yetkazib kelinishi, o‘matilishi va ishlatilishi ma‘ lum texnika va mehnat xavfsizliklari shartlariga qat’i amal qilishni, maxsus tayyorgarlikni, kasbiy mahoratni, shuningdek bu maqsadlar uchun qo‘shimcha sarf-xarajatlami talab qiladi.
Ta’kidlash joizki, respublikamizda qurilish mashinalari va mexanizmlari ish faoliyatini hisobga olish uchun maxsus me’yoriy hujjatlar qabul qilingan emas. Qurilish tashkilotlarida bugungi kunda qurilish mashinalari va mexanizmlari ish faoliyatining hisobiga doir dastlabki hujjatlar, ulami tuzish, ishlovdan o‘tkazish sobiq SSSR davrida tasdiqlangan me’yoriy hujjatlarga asoslanilgan holda amalga oshirilmoqda.
Qurilish mashina va mexanizmlari ish faoliyatini aks ettiruvchi boshlang‘ ich hujj atlar quyidagilar hisoblanadi:

• 
  ko’tarish krani ishi haqida bildirgi (ESM -1 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi yo‘l varaqasi (ESM-2 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi va mexanizmi ishi to‘g‘risida bildirgi (ESM-3 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi va mexanizmi ishi to‘g‘risida bildirgi-naryad (ESM- 4 shakl);
  
• 
  qurilish mashinasi (mexanizmi) ishi hisobi kartasi (ESM-5 shakl);
  
• 
  qurilish mashinalari (mexanizmlari) ishi hisobi jumali (ESM-6 shakl);
  
• 
  bajarilgan ishlar (xizmatlar) to‘g‘risida ma’lumotnoma (ESM-7 shakl).
  

ESM-1 shakl, ESM-2 shakl, ESM-3 shakldagi hujjatlar balansida
maxsus qurilish mashinalari va mexanizmlariga ega bo‘lgan va ular yordamida boshqa tashkilotlarga xizmar ko‘rsatishga ixtisoslashgan qurilish tashkilotlarida qo‘llaniladi.
Ko‘tarish krani ishi haqida bildirgida (ESM -1 shakl) uning qaysi obyektda ishlagani va baj argan ishining turlari, miqdori, sarflagan vaqti va boshqa ma’lumotlar keltiriladi. Ushbu bildirgi asosidako‘tarish, krani tomonidan bajarilgan ishning qiymati to‘g‘risida ma’lumotnoma tuziladi. Ma’lumotnomaboshpudratchitomonidan imzolaiiadi va lining muhri bilan tasdiqlanadi. Ushbu hujjat bosh pudratchi vako‘tarish kranida ishlami bajargan ixtisoslashgan qurilish tashkiloti o‘rtasida hisob-kitoblami amalga oshirishga asos bodadi.