K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

Ish liajmiga mutanosib hisoblash usuli. Bu usulni, odatda, qurilish ishlarini olib borilishiga faol ta‘sir o‘tkazadigan asosiy vositalar bo‘yicha qo‘llash maqsadgamuvofiq bo‘ladi. Chunonchi, uni qurilish mashinalari va mexanizmlari, transport vositalari bo‘yicha qo‘ Hash mumkin. Ushbu usulda asosiy vositaning amortizatsiyalanadigan qiymati bo‘lib ham boshlang‘ich qiymat yoki chamalangan tugatish qiymati chegirib toshlangandan keyin qolgan boshlang‘ich qiymat hisoblanadi. Yillik amortizatsiya summasi amortizatsiyalanadigan qiymatni 1 birlik bajariladigan ishga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya me‘yoriga ko‘paytirish yo‘li bilan topiladi.
Misol. Kranning boshlang‘ich qiymati 40000000 so'm deylik. Tugatish qiymati 1-holatda 5 foiz, ya ’ni 2000000 so ‘m belgilangan, 2- holatda esa ко‘zda tutilmagan. Kranning ish faoliyati uningfoydali xizmat muddatida (aytaylik,10yil ichida) ishlagan vaqt miqdori bilan о ‘Ichanadi. Ushbu vaqt miqdori 20000 soat, kranning haqiqatda ishlagan vaqti bildirgi-naryad bo ‘yicha birinchiyilda 3000soat, deylik
Yuqoridagi ma’lumotlar asosida kran bo‘yicha amortizatsiya quyidagicha hisob-kitob qilinadi.
Birinchi holatda. (1) 1 soatlik amortizatsiya me’yori 1900 so‘m (38000000/20000); (2) birinchi yilda hisoblanadigan amortizatsiya summasi 5700000 so‘m (1900*3000).
Ikkinchi holatda. (1)1 soatlik amortizatsiya me’yori 2000 so‘m (40000000/20000); (2) birinchi yilda hisoblanadigan amortizatsiya summasi 6000000 so‘m (2000*3000).
Qurilishmashinalari vamexanizmlari bo‘yichahisob-kitob qilingan eskirish summasi qurilish tashkilotlarida ularning qaysi obyektlarda ishlaganligiga qarab o‘sha obyektlaming tannarxiga kiritiladi.
Eskirishni ish hajmigamutanosib ravishdahisoblash usulini transport vositalari bo‘yicha qo‘llashda ish birligi bo‘lib, ular tomonidan bajarilgan yuk aylanmasi (t/km), bosib o‘tilgan yo‘l (km) yoki naryadda bo‘lgan ish vaqti (soat) hisoblanadi.