K. B. Urazov, S. V. Vaxidov boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobining xu su si yatl ari

muddatli ijaraga sotib olish sharti bilan berilishiga doir operatsiyalarni schotlarda aks ettirish

№	Operatsiyaning mazmuni	Korr.schot		Asos
		I)t	Kt
1.	Asosiy vositaning boshlang'ich qiymatida hisobdan chiqarilishiga	9210	0160, 0180	Shartnoma. schot faktura
2.	Asosiy vosita bo'yicha hisoblangan jamlangan eskirisb summasim hisobdan chiqarilishiga	0260. 0280	9210	Shartnoma. schot faktura
3.	Asosiy vosita bo'yicha uzoq muddatli ijaraga berilgan mulkning kelishuv qiyinatidagi debitorlik qarz summasiga	0920	9210	Shartnoma, schot faktura
4.	Ijaraga berilgan mu Ik bo'yicha uzoq muddatli qarzning joriy qismiga	4810	0920	Shartnoma. schot faktura, hisob-kitob
5.	Ijaraga berilgan mulk bo'yicha har oyda shartnoma asosida hisoblanadigan foiz summasiga	4830	9530	Shartnoma, schot faktura, hisob-kitob
6.	Ijara bo'yicha uzoq muddatli qarzning joriy qismi summasini kelib tushishi yoki naqd oliuishiga	5110. 5010	4810	Bank ko'chirmasi. kirim kassa orderi
7.	Ijara bo'yicha foiz summasini kelib tushishi yoki naqd olinishiga	5110, 5010	4820	Bank ko'chirmasi, kirim kassa orderi

Qishloq xo‘jaligi texnikalari va ko‘p yillik o‘simliklarni uzoq
Asosiy vositalar tarkibidan katta yoshli mahsuldor va ishchi hayvonlaming, bog‘ lar hamda tokzorlaming mahsuldorlikni kamayishi, kasallanishi, lat yeyishi, oflishi natijasida balansdan chiqarilishiga tegishli veterinariya va agronomiya xulosalari olinadi. Agar ushbu asosiy vositalar sug‘urtalangan bo‘lsa, ulami balansdan chiqarish natijasida ko‘rilgan zararlar sug‘urtatushumi hisobidan qoplanadi.
Sug‘urta tashkilotining qoplash bo‘yicha o‘z bo‘yniga olgan qarziga quyidagi yozuv qilinadi:
Debet 4890 «Boshqa debitorlik qarz»;
Kredit 9210 «Asosiy vositalaming chiqimi».
Sug‘urta toMovining kelib tushishiga:
Debet 5110 «Hisob-kitob schoti»;
Kredit 4890 «Boshqa debitorlik qarz».

2. 
   Qishloq xo‘jaligi korxonalarida asosiy podani shakllantirish va ular kirimining hisobi
   

Qishloq xo‘jaligi korxonalari tomonidan olib boriladigan kapital investitsiyalaming muhim turlaridan biri, asosiy podani shakllantirishga qilingan kapital sarflarhisoblanadi.
Asosiy podani shakllantirishga kapital investitsiyalar deganda mollami yosh hayvonlar guruhidan katta hayvonlar guruhiga o‘tkazishgacha ularni o‘stirish va parvarishlashga qilingan xarajatlar, shuningdek katta hayvonlami chetdan xarid qilish, tashib keltirish va bu bilan bog‘liq barcha boshqa xarajatlaming majmuasi tushuniladi.
Asosiy podani shakllantirishgayo‘naltirilgan kapital investitsiyalaming hisobi 0840 «Asosiy podani shakllantirish» schotida yuritiladi. Ushbu schotda, chunonchi, quyidagi xarajatlar hisobga olinadi:

• 
  asosiy podaga o‘tkaziladigan xo‘jalikdagi yosh mahsuldor va ishchi hayvonlami o‘stirish bo‘yicha xarajatlar;
  
• 
  asosiy poda uchun xarid qilingan katta yoshdagi va ishchi hayvonlaming sotib olish qiymati;
  
• 
  hayvonlami yetkazib kelish bilan bog‘liq sarflar;
  
• 
  boshqa shaxslardan bepul olingan katta yoshdagi hayvonlami xo‘jalikka olib kelish bilan bog‘liq sarflar.
  

Yosh hayvonlar asosiy podaga o‘tkazilgungaqadar 1110«O‘stirishdagi va boquvdagi hayvonlar» schotida hisobga olinadi. Hisobot davrida ulami asosiy podaga o‘tkazish haqiqiy vazniga ko‘ra reja tannarxi bo‘yicha amalga oshiriladi 0‘stirishdagi va boquvdagi mollarni asosiy podaga o‘tkazish maxsus dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi. Tuzilgan dalolatnoma asosida buxgalteriyada quyidagicha yozuv qilinadi:
Debet 0840 «Asosiy podani shakllantirish»;
Kredit 1110 «0‘stirishdagi va boquvdagi mollar».
Bir paytning o‘zida asosiy podaga o‘tkazilgan yosh mollar mos ravishda ulaming guruhlariga qarab hisobda quyidagicha aks ettiriladi:

• 
  ishchi hayvonlar guruhiga o‘tkazilgan mollarga:
  

Debet 0170 «Ishchi hayvonlari»;
Kredit 0840 «Asosiy podani shakllantirish».

• 
  mahsuldor hayvonlar guruhiga o‘tkazilgan mollarga: