K ic h ik b iz n e s V a t a d b ir k o r L ik f a o L iy a t in I t a s h k IL e t is h V a b o s h q a r is h

C h iziq li (p og'on ali) tuzilm a. 
Chiziqli (pog'onali) tarkib boshqaruv 
tarkibining eng sodda turi hisoblanadi. Bunda boshqaruvning hamma 
vazifalari korxona rahbari qo'lida to'planib, barcha quyi rahbarlar va 
ishlab chiqarish yacheykalari unga bo'ysunadi. Har bir rahbar o'ziga 
ishonib topshirilgan bo'linma faoliyatini 
yakkaboshchilik asosida 
boshqaradi va zarur qarorlami mustaqil ravishda qabul qiladi.
Bo'ysunuvchi xodimlar faqat bevosita rahbarlarining farmoyishlarini 
bajaradilar. Yuqori turuvchi rahbar xodimlarga bevosita boshlig'ini 
«chetlab» murojaat qilmasligi kerak. Masalan, korxona direktori цех 
boshlig'ini chetlab masterga buyruq bermasligi kerak.
Chiziqli tarkibning o'ziga xos ijobiy va salbiy tomonlari bor.
Chiziqli tarkibning ijobiy tomonlari:
- o'zaro zid, chalkash topshiriqlar berilish hollarini kamaytiradi:
- yakkaboshchilik va shaxsiy javobgarlik mustahkamlanadi;
- bu tarkib oddiy, puxta va tejamlidir;
- bosqichlar soni kam bo'ladi;
- boshqariluvchi obyekt ishiga kam kishi aralashadi;
- vazifalar tez hal etiladi;
- butun tizim samarali ishlaydi;
- xodimlar faqat o'z rahbariga hisobot beradilar.
Chiziqli tarkibning salbiy tomonlari:
- bunday tarkib oddiy masalalarni hal etishga mo'ljallanganligi 
sababli uning borasida kompleks masalalarini hal etish ancha qiyin 
kechadi;
-bunday sharoitda rahbarlar ko'proq tezkor ishlar bilan band bo'lib, 
strategik muammolami e’tibordan chetda qoldiradilar;
-bunday boshqaruv sharoitida buyruqbozlik va rasmiyatchilikning 
paydo bo'lish xavfi kuchli bo'ladi, bunga sabab, tarkibning har bir

---

bo'g'inida rahbar o'z lavozimi bo'yicha farmoyish berish huquqiga ega 
bo'lishidir.
Boshqaruvning chiziqli tarkibi uncha murakkab bo'lmagan ishlab 
chiqarish sharoitida ijrochilaming vazifalari oddiy, buyruq va axborotlar 
hajmi kam bo'lganda o'zini oqlashi mumkin. Ishlab chiqarish tobora 
murakkablashib, ish ko'lamining kengayib borishi boshqaruv vazifalarini 
tabaqalashtirishni talab etadi, chiziqli tarkibning o'rniga chiziqli-shtabli 
tarkibning vujudga kelishini taqozo etadi.