K popper va uning ilmiy bilimining o'sishi haqidagi g'oyasi. Reja: Kirish

K. POPPER VA UNING ILMIY BILIMINING O'SISHI HAQIDAGI G'OYASI.
Reja:
Kirish

1. 
   Karl Popper va uning ilmiy bilimlarning o'sishi haqidagi g'oyasi
   
2. 
   Ilmiy bilimlarni tahlil qilishning tarixiy yondashuvi
   
3. 
   Ilmiy bilimlar o‘sishini tushunishda Popper g‘oyasi va tarixiy tahlilining integratsiyasi.
   
4. 
   Ilmiy bilimlar o'sishiga tarixiy yondashuvning muammolari va cheklovlari
   

Xulosa
Ma'lumotnomalar

Kirish
Ilmiy izlanishlar sohasida bilim va haqiqatga intilish insoniyat taraqqiyotining harakatlantiruvchi kuchi bo‘lib kelgan. Ilmiy taraqqiyot tushunchasi aniq ko‘rinsa-da, faylasuflar ilmiy bilimlarning tabiati va uning vaqt o‘tishi bilan qanday rivojlanishi haqida uzoq vaqtdan beri bahslashdilar. Ushbu davom etayotgan nutqning ko'zga ko'ringan shaxslaridan biri XX asr fan faylasufi Karl Popperdir. Popperning ta'kidlashicha, ilmiy bilim asta-sekin kuzatish va tekshirish orqali emas, balki taxmin va rad etish jarayoni orqali to'planadi. Ushbu insho Popperning ilmiy bilimlarning o'sishi nazariyasini o'rganadi, uning rivojlanishi va oqibatlarini tahlil qilish uchun tarixiy yondashuvdan foydalanadi. Popper g'oyalari paydo bo'lgan tarixiy kontekstni, shuningdek, ular yuzaga kelgan keyingi munozaralar va tanqidlarni o'rganib, ilmiy bilimlarni ishlab chiqarish dinamikasini yanada nozikroq tushunishga erishish mumkin. A. Karl Popper va uning fan falsafasiga qoʻshgan hissalari haqida qisqacha maʼlumot avstriyalik-ingliz faylasufi Karl Popper fan falsafasiga qoʻshgan salmoqli hissasi bilan mashhur. U ilmiy bilimlarning o‘sishi haqidagi g‘oyalari va ilmiy bilimlarni tarixiy nuqtai nazardan tahlil qilishga ta’sirchan yondashuvi bilan keng e’tirof etilgan. Popperning fikricha, ilmiy bilim chiziqli ravishda rivojlanmaydi yoki vaqt o‘tishi bilan to‘planib bormaydi, balki sinov va xato jarayonidan o‘tadi. Uning soxtalashtirish nazariyasiga ko'ra , bilim gipotezalarni doimiy ravishda sinab ko'rish orqali, ularni isbotlashdan ko'ra ularni rad etishdan maqsad qilib olinadi. Popperning ta'kidlashicha, ilmiy nazariyalarning to'g'riligini isbotlab bo'lmaydi, lekin ularni empirik kuzatishlar orqali soxtalashtirish yoki yolg'onligini isbotlash mumkin. Ushbu yondashuv ilm-fan taraqqiyotining an'anaviy ko'rinishini shubha ostiga qo'yadi va dunyo haqidagi tushunchamizni rivojlantirish uchun tanqidiy tekshirish va doimiy ravishda rad etishga intilish zarurligini ta'kidlaydi. B. Ilmiy bilimlarning o'sishini tushunishning ahamiyati Fanning rivojlanishi va taraqqiyotini tushunishda Popperning ilmiy bilimlarning o'sishi haqidagi g'oyasi eng muhim ahamiyatga ega. Ilmiy bilimlarni tahlil qilishda tarixiy yondashuvni qo'llagan holda, Popper bizning dunyo haqidagi tushunchamizni shakllantirgan yutuqlar va muammolarni o'rganishning ahamiyatini ta'kidlaydi . Bu yondashuv olimlarga ilmiy g‘oyalar va nazariyalarning kelib chiqishini kuzatish imkonini beradi, vaqt o‘tishi bilan ilmiy fikr evolyutsiyasi haqida qimmatli tushunchalar beradi. Bundan tashqari, ilmiy bilimlar paydo bo'lgan tarixiy kontekstni o'rganib, biz ilmiy izlanishning murakkabligi va cheklovlarini yaxshiroq tushunishimiz mumkin. Ilmiy bilimlarning o'sishini tushunish nafaqat ilmiy tushunchalarni tushunishimizni kuchaytiradi, balki hozirgi nazariyalarni tanqidiy baholash, qo'shimcha izlanishlar zarur bo'lgan sohalarni aniqlash va pirovardida ilmiy bilimlarni rivojlantirishga hissa qo'shish imkonini beradi. C. Tezis bayoni: Ushbu insho Karl Popperning ilmiy bilimlarning o'sishi haqidagi g'oyasini va ilmiy bilimlarni tahlil qilishning tarixiy yondashuvini o'rganadi. Karl Popper ilmiy bilimlarning o'sishi haqidagi g'oyasidan tashqari, ilmiy bilimlarni tahlil qilishda tarixiy yondashuvni ham kiritdi. Popperning fikricha, fan tarixi ilmiy g‘oyalarning rivojlanishi va taraqqiyoti haqida qimmatli ma’lumotlarni beradi. Tarix davomida ilmiy nazariyalar va paradigmalarning evolyutsiyasini o'rganish orqali tadqiqotchilar bilimlar qanday hosil bo'lishi va takomillashtirilishi haqida chuqurroq tushunchaga ega bo'lishlari mumkin. Popperning ta'kidlashicha, ilmiy taraqqiyot chiziqli jarayon emas, balki taxminlar va rad etishlar tsiklidir. Ilmiy bilimlarning tarixiy tahlili ilm-fan taraqqiyotida ijodkorlik, tajriba va tanqidiy fikrlashning rolini ko‘rsatadi. O'tmish olimlarining xatolari va muvaffaqiyatlarini o'rganish orqali tadqiqotchilar ularning tajribalaridan saboq olishlari va mavjud nazariyalarni yaxshilashga intilishlari mumkin. Umuman olganda, tarixiy yondashuv ilmiy bilimlarning o'sishi va rivojlanishi uchun qimmatli saboqlarni beradi. Ilmiy bilimlarning o'sishiga oid K.Popper tomonidan ilgari surilgan markaziy g'oyalardan biri uning soxtalashtirish nazariyasidir. Popperning fikricha, ilmiy nazariyani empirik kuzatishlar va tajribalar orqali potentsial ravishda soxtalashtirish mumkin bo'lsa, uni ilmiy deb hisoblash mumkin. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, nazariya jasur va tekshirilishi mumkin bo'lgan bashoratlarni amalga oshirishi kerak, keyinchalik ular tekshirilishi va potentsial ravishda rad etilishi mumkin. Popperning ta'kidlashicha, ilm-fanning to'planishi nazariyalar foydasiga dalillar to'plashning chiziqli rivojlanishi emas, balki taxminlar va rad etishlarning doimiy jarayonidir.

1.