Kadirov javohir yaxshimurat ulí “imaratlardíŃ injenerlik kommunikaciyalarín joybarlawda alternativ energiyalardan paydalaníW”

2.3. ÍSSÍLIQ ENERGIYA ÓNDIRIWSHI QUYASH QURILMALARINIŃ ÍSSÍLIQ TASIW PARAMETRLERIN BASQARIW SISTEMALARÍ

Temperaturanı basqarıwdı támiyinleytuǵın quyash kollektorların islew processinde ıssılıq sarpın basqarıw jaqsı nátiyjeler beriwin kórsetedi.

Quyash kollektorı jaqtılıq ótkermeytuǵın ayna taxtaǵa oralǵan, tómengi bólegi ıssılıq ótkermeytuǵın materialdan islengen korpus bolsa basqarılatuǵın sharnirge ornatıladı. Korpustıń tómengi bóleginde tuwrıtórtmúyesh ayna profilit trubashalardan ibarat yacheykalar ornatılǵan. Hár qaysı yacheykanıń tómengi hám ústki bólimleri ayna profilit menen jabıwtirilgan hám aylanıp turatuǵın hámda tarmaqlı trubalar menen buyımlanǵan, jaqtılıq ótkermeytuǵın qaqpaqlarına iye. Yacheykalar korpus ishinde bir qatarda jaylastırılǵan.
Sistemadaǵı (2.3.1-suwret) muǵdarlıq hám sapa basqarıwdı ámelge asırıw tómendegishe ámelge asırıladı. Suwdı uzatatuǵın (3) truboprovod ornatılǵan, A suwdı uzatatuǵın temperatura datchigi (2) elektron blokka signallardı beredi hám ol jumıs orınlawshı (1) mexanizmin hám basqarılatuǵın qaqpaq mexanizmin háreketke keltiredi.
Quyash kollektorınan (8) keptiriw-texnologiyalıq kamerası (5) yamasa bınasına beriletuǵın ıssılıq ótkizgishtiń qızıǵan waqtında bul qaqpaq azmaz ashıladı hám rekuperativ ıssılıq almastırǵısh (4) taǵı suw muǵdarı azayadı.
Texnologiyalıq kamera toqtatılǵan dáwirde quyash kollektorlarında payda bolǵan ıssılıq muǵdarı, akkumulyatorga (7) oǵada baslaydı. Qurılma bir waqıttıń ózinde keptiriw kamerası hám texnologiyalıq mútájlikler ushın (6 ) xızmet etedi. Bul jerde ıssılıq tasıwshı ózinde suw yamasa hawa bolıwı múmkin.
Rekupiraciya processinde ıssılıq ótkeriwshi ıssılıq tasıwshı retinde gassinol smolası isletiledi, ol tiykarlanıp Namangan may kombinatı kárxanasındaǵı shıǵındı bolıp, ol tómendegi kórsetkishlerge iye: nur jutıw koeffitsenti-0,97; ıssılıq sıyımlıǵı-0,23 Kdj/kg kollektorlardıń m² maydanındaǵı kolemi-40 l.
Usınıs qılınıp atırǵan sistemada quyash ıssılıq islep shıǵarıw agregatlarında suw hám hawa avtomatıka sistemalarınan paydalanıw abzallıǵı hám zárúrligi ıssılıq tasıwshınıń hárakerine hám ıssılıqtı qayta isleytuǵın kompleks strukturasına, strukturalıq bólim hám elementlerdi bir-birine jalǵaw sistemalarına, geografiyalıq jaylasıwına baylanıslı.
Islep shıǵılǵan quyash hawa ıssılıq generatorınıń sisteması (18-súwret) qattı toldıruvi akkumulyatordan ibarat bolıp, quyash-hawa qızdırǵıshınan basqarılatuǵın qaqpaqtıń, hawa aralastırǵısh texnologiyalıq kamerasınan, keptiriw kamerasınan, qosımsha energiya dereginen ibarat bolıp esaplanadı.
Usı sistema qurılmanıń toqtap turǵan dáwirinde konvektiv ıssılıq joytıwdı jónge salıw qılıw jolı menen qurılmanıń puxtalıǵın asırıwǵa múmkinshilik beredi. Sırtqı hawanı ótkeretuǵın truboprovod akkumulyator arqalı ótkerilgen hám kirisiw bóleginde hámda shıǵıw soǵan muwapıq tosıqsha menen buyımlanǵan, akkumulyator zonasında truboprovod perforaciyalap (tesiksheler etip) orınlanǵan.
Qaqpaq jaǵdayınıń túrlishe kombinaciyaları qurılma jumıs rejimin túrlishe támiynlewge múmkinshilik beredi, qurılmadan tek keptiriw, tek akkumulyatorın zaryadlaw (quwatlantırıw), tek akkumulyatorın quwatsızlantırıw (razyadka), bir waqıttıń ózinde akumulyatordan paydalanıp keptiriw jumısların orınlawǵa múmkinshilik beredi.
Usınıs qılınıp atırǵan qattı toltırǵıshtan ibarat akkumulyatorlı quyash keptiriw apparatı toqtap turǵan dáwirinde konvektiv ıssılıq joytıwdı jónge saladı, bul bolsa qurıtılatuǵın materillar sapasın jaqsılawǵa múmkinshilik beredi.
Izertlewler menen sol zat anıqlanadı, quyash hawa ıssılıq generatorı sisteması eń nátiyjeli kórsetkishlerge iye bolıp, ol jaǵdayda keptiriw rejimin basqarıw blokı, onıń quramındaǵı texnologiyalıq kamera (6), quyash-hawa qızdırǵısh (4), onıń astında aralıq boslıq qaldırilgan túrde hám qattı toltırǵıshlı ıssılıq akkumulyatorı (30 hám kirisiw bóleginde diywallarında perforaciya tesikleri bolǵan sırtqı hawa súrgish samallatqısh truboprovodı (1), tarmaqtıń bir ushı gelio hawa qızdırǵıshqa ekinshi ushı bolsa akkumulyator arqalı onıń ishki diywal tesiksheleri arqalı ótedi.
Qurılma aǵımın úzip-jalǵanatuǵın qaqpaq (2) menen buyımlanǵan hám ol samallatqıshdıń shıǵıs jayındaǵı truboprovodga tutastırılǵan. Shıǵıw kanalı qaqpaqınan birewi truboprovod tarmaǵı menen tutastırılǵan hám ol ıssılıq akkumulyatorında jaylastırılǵan basqası bolsa truboprovod tarmaǵı menen tutastırılǵan bolıp, quyash -hawa qızdırǵısh penen jalǵanǵan. Tizillep háreketleniwshi aǵımdı úzip-jalǵaytuǵın qaqpaqtı basqarıw kanalı keptiriw rejimin basqarıw blokı (8) menen tutastırılǵan, ol terbelis generatorı (5) menen, ol bolsa texnologiyalıq kamera menen hám aralıq boslıq menen birlestirilgen bolıp, onda gidrobli burama tuyıqlastırıwshı element (9), temperatura datchigi (7), ol bolsa texnologiyalıq kamerada jaylastırılǵan hám ıssılıq akkumulyatorları menen biriktirilgen. Gidrobli-burama tuyıqlastırıwshı elementtiń shıǵıw kanalı texnologiyalıq kamera menen tutastırılǵan.
Quyash ıssılıq generatorı sisteması tómendegishe isleydi:
1-rejim. Samallatqısh shıǵarǵan sırtqı hawa ıssılıq akkumulyator arqalı quyash-hawa qızdırǵıshga ótedi hám onda ısıydı, sonnan keyin gidrobli-burama elementke ótedi jáne onı texnologiyalıq kameraǵa jıljıtıp shiǵarıladı tap sol orında kompozicion buyımǵa gelioxımıyalıq ıssılıq qayta islew júz beredi.
2-rejim. Samallatqısh shıǵarǵan sırtqı hawa úzip-jalǵaw qaqpaqı arqalı quyash-hawa qızdırǵıshga hám ol arqalı terbelisler generatorınıń texnologiyalıq kamerasına ótedi. qurılma basqarılatuǵın rejimdegi quyash-ıssılıq tásirin ámelge asıradı; bunda ol temperaturanı asırıp texnologiyalıq kamerasındaǵı datchik temperaturanı asırıp basqarıw blokına signal beredi, ol bolsa ıssılıq akkumulyatorındaǵı hawa aǵımın basqa tárepke burıp qosımsha zaryadka payda etedi.
3-rejim. Samallatqısh shıǵarǵan sırtqı hawa úzip-jalǵaw qaqpaqı arqalı quyash -hawa qızdırǵıshga ótedi. Texnologiyalıq kamera toqtaǵan dáwirde qurılma tek ıssılıq akkumulyatorın zaryadlaw ushın isleydi.
4-rejim. Samallatqısh shıǵarǵan sırtqı hawa úzip-jalǵaw qaqpaqı arqalı quyash-hawa qızdırǵıshga, odan keyin bolsa terbelis generatorına hám sonnan keyin ıssılıq akkumulyatorına ótip qattı toldırǵısh ıssılıqtı bir bólegin alıp qolǵannan soń texnologiyalıq kameraǵa barıp túsedi. qurılma akkumulyatorni zaryadlaydı hám kompozicion buyımǵa quyash-ıssılıq islewin beredi.
Solay etip, joqarıda usınıs etiletuǵın sistemalar járdeminde quyash-ıssılıq energiyası óndiriwshi qurılmalardıń natiyjeliligin asırıwshı hám energiya puxtalıǵın támiyinleytuǵın basqarılatuǵın qurılmalardan paydalanıw múmkinshiligi jaratıldı.

2.3.1-suwret Kombunaciyalangan quwash issiliq generatoriniń basqariw sistemasi
1. Basqarıw qaqpaqǵa iye bolǵan atqarıwshı mexanizmi
2. Basqarılatuǵın parametrli signallar elektron blok
3. Temperatura datchigi
4. Qayta isleytuǵın texnologiyalıq kamera
5. Íssılıqtı basqa maqsetler ushın paydalanıw texnologiyalıq kamerası



2.3.2-suwret Kombunaciyalangan quwash issiliq generatoriniń basqariw sistemasi
1. Quyash hawa ısıtqıshı 5. Texnologiyalıq kamera
2. Basqarıwshı zaslonkalar 6. keptiriw kamerası
3. Hawa shıǵarǵısh 7. qosımsha energiya deregi
4. Íssılıq akkumulyatorı

2.3.3-suwret Kombunaciyalangan quwash issiliq generatoriniń basqariw sistemasi
1. Sırtqı hawa samallatqıshı truboprovodı
2. Úzip-jalǵawshı qaqpaq
3. Íssılıq akkumulyatorı
4. quyash hawa ısıtqısh (keptiriw) basqarıw blokı
5. Texnologiyalıq generator
6. Texnologiyalıq (keptiriw) kamerası
7. Temperatura datchigi
8. Íssılıq ıǵallıq qayta islew rejimin
9. Basımdı hám ıssılıq tasıwshı sarpın basqarıwshı joqarı elementi.