Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi ning maqsadi. Reja: Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi

SHarq 
allomalarining 
pedagogik 
qarashlari
Abu Nasr Forobiyning asarlaridagi pedagogik fikrlar. Asarlari: 
≪Baxt-saodatga 
erishuv to‘g‘risida≫, ≪Fozil odamlarshahri≫, ≪Aql ma’nolari haqida≫, 
≪Shahami 
o‘rganish 
haqida≫ 
va 
boshqalar. 
Pedagogik 
qarashlari: 
• Forobiy birinchi bo‘lib ta’lim va tarbiyaga ta’rif bergan olimdir: Ta’lim - so‘z va 
o‘rganish bilangina amalga oshiriladi. Tarbiya - esa amaliyot, ish-tajriba bilan 

---

amalga 
oshiriladi. 
• Ta`lim-tarbiya ikki yo‘l bilan amalga oshiriladi: qanoatbaxsh, ilhomlantiruvchi 
so‘zlar 
va 
majbur 
etish. 
• Har kimki ilm, hikmatni desa, uni yoshligidan boshlasin, so‘zining ustidan chiqsin, 
yomon ishlardan saqlanadigan bo‘lsin, hiyonat, makr va hiylalardan uzoq bo‘lsin, 
diyonatli 
bo‘lsin, 
ilm 
va 
ahli 
ilmdan 
mol-dunyosini 
ayamasin. 
• Inson yaxshi tarbiya ko‘rmagan va turmushda yaxshi tajriba orttirmagan bo'Isa, u 
ko‘p narsalarni nazarga ilmay va ulardan jirkanadi. Bunday narsalar unga noo‘rin 
bo‘lib 
ko‘ringan 
narsalar 
zaruriy 
bo‘lib 
chiqadi. 
Abu Rayhon Beruniyning ilmiy-pedagogik qarashlari. Asarlari: 
≪Minerologiya≫, 
≪Geodeziya≫, ≪Hindiston≫, ≪Qadimgixalqlardan qolgan yodgorliklar≫, 
≪Saydana≫ 
va 
boshqalar.Ilmiy-pedagogik 
qarashlari: 
• Beruniy insonni tabiatning eng oliy kamoloti deb qaraydi. U insonning ma’naviy 
qiyofasidagi barcha axloqiy xislatlami yaxshilik va yomonlik kabi ikki turga bo‘ladi. 
• Beruniy ta’limotiga ko‘ra inson kamolotida uch narsa muhim rol’ o'ynaydi: 
l.Irsiyat. 
2.Muhit. 
3.Tarbiya. 
• Beruniyning ilmiy bilimlami egallash yo‘llari, usullari haqidagi fikrlari hozirgi 
davr 
uchun 
ham 
dolzarbdir. 
U 
o‘kuvchiga 
bilim 
berishda: 
- 
o‘quvchini 
zeriktirmaslik; 
- bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o‘rgatavermaslik; 
- 
uzviylik, 
izchillik; 
- yangi mavzulami qiziqarli, asosan, ko‘rgazmali bayon etish va xokazoga e’tibor 
berish 
kerakligini 
uqtiradi. 
Abu Ali ibn Sinoning pedagogik qarashlari. Asarlari: 
≪Tadbir al-Manozil≫, ≪Tib 
qommlari
≫ ≪Axloq haqida risola≫,≪Burch haqida risola≫, ≪Al-konun≫, ≪Ishq 
hakida 
risola
≫, 
≪Xay 
ibn- 
Yakzon
≫, ≪Donishnoma≫ va boshqalar. O‘rta asr ijtimoiy - falsafiy fikr 
taraqqiyoti mutafakkir Abu Nasr Forobiy nomi bilan bogiiq boiib, uning inson 
kamoloti haqidagi taiimoti ta’lim - tarbiya sohasida katta ahamiyatga ega. 
Mashhur Yunon faylasufi Arastudan keyin Sharqda o‘z bilimi, fikr doirasining 

---

kengligi bilan nom chiqargan Forobiyni yirik mutafakkir - “Muallimiy soniy” - 
“Ikkinchi 
muallim” 
deb 
ataydilar. Ba’zi manbalarda Forobiy 70 dan oshiq tilni bilganligi haqida gapiriladi. 
Abu Nasr Forobiy qomusiy olim hisoblanadi. Tadqiqotchilar uning 160 dan ortiq 
ilmiy asarlar yaratganligini qayd etadilar. Forobiy inson baxt – saodatga erishuvi 
uchun ularni baxtli - saodatli qila oladigan jamoa rahbaribo`lishi kerak deydi.U 
o‘zining “Baxt saodatga erishuv yoilar haqida risola” asarida “Davlatningvazifasi 
insonlami baxt - saodatga olib borishdir, - deb yozadi. U,- bu esa ilm va yaxshi axloq 
yordamida qo`lga kiritadi”. “Fozil odamlar shahri”, “Baxt saodatga erishuv 
to‘g‘risida”, “Ixso-al-ulum”, “nmlaming kelib chiqishi”, “Aql ma’nolari 
to‘g‘risida” kabi asrlarida ijtimoiy-tarbiyaviy qarashlari o‘z ifodasini topgan. 
Forobiy o‘z ishlarida ta’lim-tarbiyani uzviy birlikda olib boorish haqida ta’lim 
bergan bo‘Isa ham, ammo har birining insonni kamolga yetkazishda o‘z o‘mi va 
xususiyati 
bor 
ekanligini 
alohida 
ta’kidlaydi. 
Forobiy 
≪Baxt-saodatga erishuv to`g`risida≫ asarida bilimlami o`rganish tartibi 
haqida fikr bayon etgan. Uning ta`kidlashicha, awal bilish zarur boigan ilm 
o`rganiladi, 
bu 
- 
olam 
asoslari 
haqidagi ilmdir. Uni o`rgangach, tabiiy ilmlami, tabiiy jismlar tuzilishini, shaklini, 
osmon haqidagi bilimlami o`rganish lozim. Undan so`ng, umuman, jonli tabiat 
o‘simlik va hayvonlar haqidagi ilm o`rganiladi, deydi. Forobiy ta’lim va tarbiyaga 
birinchi 
marta 
ta’rif 
bergan 
olim 
sanaladi.