Karam (Brassica L.) butguldoshlar oilasiga mansub, bir, ikki va koʻp yillik oʻsimliklar turkumi, sabzavot va yem-xashak ekini. Karamning Yevrosiyo va Shim. Afrikada 35 ga yaqin turi bor

OLMA

Olma — raʼnodoshlar oilasiga mansub, barg toʻkuvchi daraxtlar yoki butalar turkumi; urugʻli meva daraxti. Shimoliy va janubiy yarim sharning moʻtadil mintaqalarida olmaning 25— 30 turi, jumladan, Sharqiy Osiyo, Oʻrta Osiyo va Kavkazda 10 xil turi tarqalgan. Ekiladigan mevali daraxtlar orasida maydoni jihatidan birinchi oʻrinda turadi. Yalpi olma hosili boʻyicha AQSH (4,8 mln. t), Xitoy (22,01 mln. t) oldingi oʻrinlarda turadi (1999). Jahon boʻyicha yalpi hosili 60,2 mln. t ni tashkil etadi (1999). Oʻzbekistonda —0,4 mln. t. AQSH, Chili, Xitoy, Rossiya, Eron, Turkiya, Fransiya, Italiya mamlakatlarida olmazorlar katta maydonlarni egallaydi. Shuningdek Oʻzbekistonda 2017—2019-yillarda uzumni keyingi eng koʻp yetishtirilgan meva hisoblanadi. Oʻzbekistonda 8 turi yovvoyi holda uchraydi . Dunyo boʻyicha yetishtiriladigan navlarining asosiy qismi xonaki olma turiga kiradi. Tarkibida (%) fruktoza 6,5—11,8, saxaroza 2,5—5,5, organik (olma va limon) kislotalar 0,2— 1,6, vitamin S 5-30 mg, pektin, oshlovchi moddalar va boshqa mavjud. Mevasi yangiligida yeyiladi, qoqi, konserva, murabbo, jem qilinadi. Olma urugʻidan hamda payvandlash, parxish qilish yoʻli bilan ildiz bachkilaridan koʻpaytiriladi. Hosildorligi 130—300 s/ga. Daraxti 100 yilgacha yashaydi. Odatda, bogʻga oʻtqazilganidan keyin 4 yil oʻtgach, hosilga kiradi. 40—50 yil moʻl hosil beradi. Koʻchati kuzda va bahorda 30—60 sm chuqurlikda haydalgan yerga ekiladi.Zamonaviy olma navlarining DNK tahlili shuni ko'rsatdiki, ular Qozog'iston tog'larida hali ham o'sadigan Malus sieversii deb nomlanuvchi yovvoyi navdan kelib chiqqan ekan.Olmaning 7500 dan ortiq navi borligi aniqlangan. Bu navlar ishlatilishiga qarab 3 ta asosiy turga bo'linadi: sidr, oshpazlik uchun va shirinlik uchun. Olmalar asosan kattaligi, rangi, xiraligi, xushbo'yligi va ta'mi, achchiqligi kabi jihatlariga ko'ra tasniflanadi. Achchiq olma olma sharbati uchun ishlatiladi va deyarli yeyilmaydigan xom ashyo hisoblanadi. Olma pirogida ishlatiladigan shirin olmalar ham odatda yangi va xom iste'mol qilinadi.Olmalarda heterozigotlik deb ataladigan genetik xususiyat mavjud, ya'ni olma urug'idan o'stirilgan har qanday yangi daraxt yangi navga aylanadi. Natijada, bugungi kunda olmaning minglab navlari ma'lum. Bu turning evolyutsiyasi va yangi muhitlarga moslashish va omon qolish qobiliyati nuqtai nazaridan ajoyib bo'lsa-da, olma yetishtirishni ancha qiyinlashtiradi. Urug'lar bilan yangi olma daraxtlarini ekish o'rniga, payvandlash deb ataladigan usul ishlatilgani ma'qul. Bu usul kerakli navdagi mavjud o'simlikning bir qismini ancha kuchli va bardoshli urug'lik variantining ildizlari bilan birlashtiradi. Bajarilgan ishlar to'g'ri amalga oshirilsa, kerakli olma yangi payvandlangan ko'chatdan o'sadi.Har yili 66 million tonna olma yetishtiriladi.