Karlibaeva R. H., Tashhodjaev M. M., Axunjonov U. M. Korporatsiyalar moliyаsi oliy ta'limning 340000 «Biznes va boshqaruv»

NPV > 0 bo’lsa, loyihani qabul qilish mumkin; 
NPV < 0 bo’lsa, loyihani qabul qilish kerak emas; 
NPV = 0  bo’lsa, loyiha foydali ham, zararli ham emas. 
NPV quyidagicha aniqlanadi: 




n
t
k
CF
t
t
NPV
0
)
1
((
(19) 
Shuni ta’kidlash joizki, NPV ko’rsatkichi ko’rilayotgan loyihani qabul 
qilish sharoitida kompaniyaning iqtisodiy potenstialini o’zgarishining prognoz 
bahosini ko’rsatadi. Bir necha loyihalarning NPV ko’rsatkichlarini 
umumiylashtirgan holatda ham ko’rishimiz mumkin. Bu boshka kriteriyalarga 
nisbatan ahamiyatli xususiyatga ega va investitsion portfelining optimalligini 
tahlil qilishda katta ahamiyatga ega bo’ladi.
S va L loyihalarini baholashda faqat CF
0
salbiy. 
NPV
L
=409 doll.
NPV kriteriyasi logikasi bizga ma’lum bo’ldi. Chunki, nollik(0) NPV loyiha 
orqali qilinayotgan pul oqimlari: 1) loyihaga jalb qilingan kapitalni qoplash uchun; 
2) ushbu kapital uchun qaytimni ta’minlash uchun to’liq etarli. 

---

32 
Investitsiya foydasining ichki normasi (ichki daromadlilik, ichki qoplanish) 
deganda loyihaning NVP ko’rsatkichi nolga teng bo’lganda r diskontlashtirish 
koeffistienti mikdori tushiniladi: 
NVP = f(r)=0 bo’lganda IRR=r; (20) 
 
 
 
 
4.5. Daromadlilikning ichki normasi 
 
 
Daromadlilikning ichki normasi jalb qilingan investitsiya loyihasi bo’yicha 
kutilayotgan tushumlarning keltirilgan qiymatini tenglashtiradigan diskont stavkasi 
orqali aniqlanadi: 
Boshqacha qilib aytganda, tenglamada agar IC;CF
0 
bo’lsa IRR quyidagicha 
bo’ladi: 
0
0
)
1
(




n
t
IRR
CF
t
t
(21) 
IRR loyihada kutilayotgan daromadliligini harakterlaydi. Agar IRR loyihani 
moliyalashtirish uchun foydalanilayotgan kapital bahosidan oshib ketsa, 
kompaniyaning akstionerlari tomonidan kapitalni foydalanish uchun hisob 
kitoblardan so’ng oshiqchalik kelib chiqadi. IRR kapital bahosidan yuqori bo’lgan 
loyihani qabul qilish akstionerlarning daromadini oshiradi. Ikkinchi tomondan, 
IRR kapital bahosidan kam bo’lsa, loyihani amalga oshirish akstionerlar uchun 
zararli bo’ladi. Masalan, agar loyiha to’laligicha tijorat banki ssudasi hisobiga 
moliyalashtiriladigan bo’lsa, unda IRR ko’rsatkichi bankning foiz stavkasining 
mumkin bo’lgan eng yuqori darajadagi chegarasini ko’rsatadi, undan oshgan qismi 
loyihaning zararligini ko’rsatadi. 
Shunday qilib IRR kriteriyasi investitsiya loyihalarini baholash uchun katta 
ahamiyatga ega hisoblanadi.