Katta geologik aylanish va kichik biologik doira boylab aylanayotgan moddalarning tuproq hosil bo

---

1 
KATTA GEOLOGIK AYLANISH VA KICHIK BIOLOGIK 
DOIRA BOYLAB AYLANAYOTGAN MODDALARNING 
TUPROQ HOSIL BO'LISHIDAGI ROLI 
 
REJA: 
I 
KIRISH 
II 
ASOSIY QISM 
2.1. 
TUPROQ HAQIDA
2.2. 
KATTA GEOLOGIK AYLANISH
 
2.3. 
TUPROQLARDA TABIIY RADIOAKTIV KICHIK 
BIOLOGIK DOIRA BOYLAB AYLANAYOTGAN 
MODDALARNING TUPROQ HOSIL BO'LISHIDAGI 
ROLI 
III 
XULOSA 
IV 
 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
  

---

2 
KIRISH 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―Yerlar degradatsiyasiga 
qarshi kurashishning samarali tizimini yaratish chora-tadbirlari 
to‗g‗risida‖ 2022-yil 10-iyundagi PQ-277-son qarori ijrosini ta‘minlash 
maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi: 
1. 
O‗zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 
―Yerlar 
degradatsiyasiga qarshi kurashishning samarali tizimini yaratish chora-
tadbirlari to‗g‗risida‖ 2022-yil 10-iyundagi PQ-277-son qaroriga 
muvofiq: 
O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi huzuridagi 
Qishloq xo‗jaligida bilim va innovatsiyalar milliy markazi tizimidagi 
Tuproqshunoslik va agrokimyo ilmiy-tadqiqot instituti Tuproqshunoslik 
va agrokimyoviy tadqiqotlar instituti (keyingi o‗rinlarda — Institut) deb 
qayta nomlangan holda Qishloq xo‗jaligi vazirligi tasarrufiga 
o‗tkazilganligi; 
Institutning bino va inshootlarini saqlash, shuningdek, uning 
xodimlari (ilmiy xodimlardan tashqari) mehnatiga haq to‗lash bo‗yicha 
xarajatlarini O‗zbekiston Respublikasi Davlat budjeti mablag‗lari 
hisobidan moliyalashtirishning amaldagi tartibi saqlab qolinganligi; 
Andijon, Buxoro, Qashqadaryo va Xorazm viloyatlarida 
Institutning mintaqaviy bo‗linmalari (keyingi o‗rinlarda — mintaqaviy 
bo‗linmalar) tashkil etilishi hamda Institutning amaldagi mavjud 8 ta 
shtat birligi teng ulushlarda mintaqaviy bo‗linmalariga o‗tkazilishi 
hamda mazkur shtat birliklari O‗zbekiston Respublikasi Davlat budjeti 
mablag‗lari hisobidan moliyalashtirilishi; 

---

3 
Institut mintaqaviy bo‗linmalarining bino va inshootlarini saqlash 
xarajatlari har yili O‗zbekiston Respublikasi respublika budjetidan 
Qishloq xo‗jaligi vazirligiga ajratiladigan mablag‗larning cheklangan 
miqdorlari doirasida amalga oshirilishi belgilanganligi ma‘lumot uchun 
qabul qilinsin. 
2. Quyidagilar Institutning asosiy vazifalari va faoliyat 
yo‗nalishlari etib belgilansin: 
tuproqshunoslik va agrokimyo yo‗nalishlarida, jumladan 
yerlarning degradatsiyasi hamda cho‗llanishi jarayonlarining oldini olish 
va oqibatlarini bartaraf etish bo‗yicha dolzarb fundamental, ilmiy-amaliy 
va innovatsion tadqiqot loyihalarini amalga oshirish hamda ushbu 
yo‗nalishlardagi ilmiy-tadqiqot ishlarini muvofiqlashtirish; 
sug‗oriladigan va lalmi yerlarning unumdorlik darajasini 
aniqlashning ilmiy asoslangan usullarini va ilmiy-amaliy tavsiyalarni 
ishlab chiqish, tuproqni baholash (bonitirovka) ishlarini amalga oshirish 
va sertifikat berish; 
tuproqning holatini operativ kuzatish va diagnostika qilish, uning 
unumdorligi bo‗yicha ―Tuproq klinikasi‖ xizmatlarini ko‗rsatish, 
tuproqning holatini tahlil qilish bo‗yicha laboratoriyalar faoliyatini 
muvofiqlashtirish; 
tuproqning holatini tahlil qilish bo‗yicha xalqaro standartlarni 
joriy etish, davlat standarti talablarini xalqaro talablar bilan 
uyg‗unlashtirish hamda tuproqshunoslik va agrokimyo yo‗nalishida 
sinov va tahlillar o‗tkazish bo‗yicha arbitraj (referens) faoliyatini amalga 
oshirish; 

---

4 
tuproqning 
sho‗rlanganlik 
va 
eroziyalanganlik 
hamda 
agrokimyoviy xaritalarini ishlab chiqish hamda amaliyotga joriy qilish; 
tuproqning organik uglerod, oziqa elementlari zaxiralari va 
ularning harakatchan shakllari bilan ta‘minlanganligi to‗g‗risida 
ma‘lumotlar bazasini yaratish; 
tuproqshunoslik va agrokimyo yo‗nalishlarida yuqori malakali 
ilmiy kadrlarni tayyorlash va mutaxassislar malakasini oshirish. 
3. Quyidagilar: 
O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi huzuridagi 
Tuproqshunoslik va agrokimyoviy tadqiqotlar institutining tuzilmasi 1-
ilovaga muvofiq; 
O‗zbekiston Respublikasi Qishloq xo‗jaligi vazirligi huzuridagi 
Tuproqshunoslik va agrokimyoviy tadqiqotlar instituti mintaqaviy 
bo‗linmalarining namunaviy tuzilmasi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin. 
4. Institutning yangi tashkil etilayotgan: