Katta geologik aylanish va kichik biologik doira boylab aylanayotgan moddalarning tuproq hosil bo

Ikkilamchi suksessiya (merosxo'rlik) mavjud bo'lgan joyda yangi 
bir jamoa paydo bo'lganda va tuproq yoki cho'kindi yig‘iladigan joyda 
paydo bo‗ladi. Bunday hududlarga; ishdan chiqqan qishloq xo'jalik 
dalalari, yonib ketgan yoki kesib tashlangan o'rmon hududlari, 
ifloslangan suv havzalari va boshqalar misol bo‗ladi. 
Suksessiya (merosxo'rlik) darajasi (tezligi) turlicha bo‘ladi. 
Birinchidan, ketma-ketliklar uchun yuzlab va minglab yillar talab 
qilinadi. Ikkilamchidan jarayon tez yuz 
beradi. O'rmonlarni yo'q qilish, o'rmon 
yong'inlari yoki tashlab ketilgan qishloq 
xo'jaligi yerlarida o'simlik biomassasini 
tiklash uchun 30-50 yildan 250 yilgacha 
vaqt kerak bo'ladi. 
Muvaffaqiyatlar 
odatda 
rivojlanmagan muvozanatsiz jamoalarda 
boshlanadi, bunda: P organik moddalarning ishlab chiqarish darajasi, 
nafas olish tezligidan yuqori yoki past bo'ladi. Agar P = D (bu yerda D- 
nafas olish tezligi) bo‗lsa, Jamiyat yanada barqaror, yetuk holatga 
keladi, deb tushuniladi, P> D dan boshlansa avtotrof suksessiya 
deyiladi. Agar, P geterotrof suktsessiya deyiladi.. P / D 
nisbati ekotizim yetukligining funktsional ko'rsatkichidir. 
Avtotrof suksessiya tabiatda keng tarqaladigan hodisa bo'lib, u 
notanish muhitda boshlanadi: tashlandiq yerlarda o'rmonlar paydo 
bo'lishi yoki vulqonlar otilgan va boshqa tabiiy ofatlardan keyin hayot 
Uzoq 
zamon 
ekilmagan va omoch tegmagan 
zamin baxt- sizdir. U omochni 
orzu 
qiladi. 
Bunday 
zamin 
balog’at 
pallasiga 
kirgan 
sohibjamol 
qizdir. 
Bu 
qiz 
farzand ko’rish va yaxshi yos- 
tiqdoshga intiqdir. 
Avesto. 
Vandidod
, 
uchinchi fargard, uchinchi bo’lim 

---

16 
tiklanishi. U avtotrof organizmlarning uzoq vaqt ustunligi bilan ajralib 
turadi, bunda P / D> 1 nisbati ketma-ketlikda P / D 1 ga teng bo'ladi. 
P> D bo'lganda, B ya‘ni, organizmlarining biomassasi asta-sekin 
o'sib boradi va biomassaning B / P ishlab chiqarishga nisbati, ya'ni 
organizmlarning hajmi oshadi. P ishlab chiqarish ko'paygan sari, D.ning 
nafas olishi uchun uning ahamiyati ham oshadi.