Katta tip. Mesozoalar. Mollyuskalar tipi. Xalqali chuvalchanglar (Annelida) tipi. Reja

Mollyuskalarning umumiy tuzilishi 
Hozirgi vaqtda yashovchi etti takson mollyuskalarnin barcha vakillari ko’p sonli bo’lmagan, xar bir 
taksonga xos bo’lgan ixtisoslashgan variatsiyalarni h’isobga olmaganda umumiy tana tuzilishiga ega. Shu 
sababli xech bir takson mollyuskalar umumiy tuzilishi to’liq ifodalab bera olmaydi va mos h’olda bu 
guruqlarning h’ech qaysi vakili mollyuskalarning tipik vakili sifatida qaralmaydi. Tasavvuriyda 
mollyuskalarning umumiy tuzilishini tushuntiruvchi, filogenetik tadqiqotlar natijasida qayta tiklangan 
tasavvuriy qiyofa ularning tuzilishini va uning fiziologik o’ziga xos xususiyatlarini tasvirlab berishi kerak. 
Ammo, bugungi kungacha mollyuskalar umumiy tuzilishi munozaralar predmeti sifatida qolmoqda va mavjud 
modellarning xech biri umumiy deb qabul qilinmagan. Shunday modellardan biri mollyuskalar filogeniyasi 
bilan birga ushbu bob oxirida ko’rsatilgan. Hozircha biz mollyuskalarning umumlashgan tuzilish sxemasini 
keltirib o’tamiz. Bu “shakl”ning tuzilishi va ishlashini mollyuskalarni o’rganish uchun qulay model deb qarash 
lozim. Mollyuskalarning h’aqiqiy umumiy ajdodi mollyuskalar umumlashgan sxemasini tushuntiruvchi 
modelga o’xshash bulishi extimoli bor, lekin shuni unutmaslik kerakki bu model qatiy filogenetik 
tadqqiqotlarga asoslanmagan oddiy o’quv modelidir. 

---

Taklif qilinayotgan sxemaga asosan gipotetik “tipik” mollyuska – bu oval kontur va yassi dorso-ventral 
yo’nalishli bilaterial simmetrik dengiz bentos h’ayvonining prototipidir. 
YONBOSh NERVLİLAR /AMPHINEURA/ KENJA TİPİ 
YOnbosh nervlilarga 1300 ga yakin mollyuskalar turlari kiradi, ular kalkondorlar, yani xitonlar va 
kalkonsizlar, yani egatcha korinlilar sinfiga bulinadi. 
Kalkondorlar, yani xitonlar (Polyplacophora) sinfi 
Tashki tuzilishi. Tanasi orkadan korin tomonga yassilashgan, uzunchok oval shaklda bulib, bosh, gavda 
va korin bulimlaridan iborat. Xitonlar tanasi orka tomondan 8 ta plastinkadan iborat chiganok bilan koplangan.