Kbk: 84(Ros-Rus)

IVAN IVANOVICH VA IVAN NIKIFOROVICH 
O‘RTASIDA BO‘LIB O‘TGAN O‘TMISH 
JANJALLARIDAN HIKOYAT
Bu hikoyada bayon etilgan voqealar 
bundan ancha avval, burungi vaqtda 
bo‘lganini bildirib qo‘yishni zimmam­
dagi vazifam deb bilaman va bundan 
tashqari, bu voqea tamomila hech qa­
chon bo‘lmagan yolg‘ondir. Shahardagi 
imoratlar ham boshqacha. Shaharning 
o‘rtasida to‘qay bo‘lib yotgan ko‘l ham 
allaqachon qurib qolgan. Sudya va sud 
a’zosi va hokimdan tortib, jamiki amal­
dor va mansabdorlar xayr yo‘lida yur­
gan juda hurmatli odamlardir.
I BOB
Ivan Ivanovich va Ivan Nikiforovich
Ivan Ivanovichning po‘stini juda yaxshi! Ni-
hoyat darajada a’lo! Barrasi-chi, barrasi! Bay-
bay! Barrasini ayting! O‘zi ko‘k rangda-yu, biroz 
oq astari bor. Bunday narsa boshqa hech kim-
da yo‘qligiga har kim bilan garov bog‘lashaman! 
Ta’rif-u tavsifga sig‘maydi: baxmal! Nuqra, o‘t-
olov! Yo Xudo, yo azizlar, yo avliyolar! Nega axir 
mening bisotimda bunday po‘stin yo‘q. U kishi 
bu po‘stinini Agafiya Fedoseyevna Kiyev shahriga 
bormasdan burun tiktirgan edi. Agafiya Fedose-
yevnani siz ham taniysizmi? Maslahatchi to‘ra-
ning qulog‘ini tishlab, uzib olgan o‘sha edi-da.

---

229
Taras Bulba
Ivan Ivanovich ko‘p yaxshi odam! Uning Mir-
goroddagi hovlisini ayting, uyning har tarafi qa-
rag‘ay ustunlik ayvon, ayvonga qo‘yib qo‘ygan 
kursilarini ayting. Kun isib ketganda, Ivan Iva-
novich po‘stin va boshqa kiyimlarini yechib tash-
lab, ko‘ylakchan, hovlida va ko‘chada bo‘layotgan 
ishlarni tomosha qilib, ayvonda istirohat qiladi. 
Derazalarning tagida o‘sgan olma va nashvatilar-
ni ayting! Derazalarni ochishingiz bilan, shox-
lari ichkariga urib kiradi. Bu – uyning oldi, endi 
bog‘idan keling! Bog‘ida nimalar yo‘q? Olxo‘ri, gi-
los, olcha, anvoyi sabzavot, kungaboqar, bodring 
va qovunlar, no‘xat, loviya va boshqalar, hattoki 
g‘allaxona bilan temirchilik ishxonasigacha bor.
Ivan Ivanovich ko‘p yaxshi odam. Qovun-
ni juda yaxshi ko‘radi. Uning eng sevgan ovqa-
ti shu. Ovqatdan bo‘shagan zamon, ko‘ylakchan 
ayvonga chiqadi. Gapka degan oqsoch xotinga bir 
emas, birdaniga ikkita qovun keltirtiradi. Qovun-
ni o‘z qo‘li bilan so‘yib, urug‘ini alohida bir qog‘oz-
ga o‘rab qo‘yadi, undan so‘ng yeya boshlaydi. Yeb 
bo‘lgandan keyin, yana o‘sha xotinga siyoh bilan 
qalam keltirtirib, qovun urug‘i o‘ralgan qog‘oz 
ustiga o‘z qo‘li bilan: «Ushbu qovun falon kunda 
yeyildi», – deb yozib qo‘yadi. Agarda birorta meh-
mon ham bo‘lgan bo‘lsa: «Falonchi ham bor edi», 
– deb yana qo‘shib qo‘yadi.
Mirgorod shahrining marhum sudyasi Ivan 
Ivanovich uyiga hamma vaqt havas bilan qa-
rar edi. Darvoqe, uyning o‘zi ham chakki emas. 
Menga shunisi ma’qul ediki, uning to‘rt tarafiga 
dahliz va dahlizchalar solingan edi. Agar yi roqdan 
turib qarasangiz, bir-birining ustiga mingash-
gan tomlardan boshqa narsa ko‘rinmas edi. U 

---

230
Nikolay Gogol
tomlarning o‘zi ham cho‘zma taxlangan tovoqqa, 
yoxud daraxtning butog‘iga juda o‘xshab ketardi. 
Tomlar qamish bilan yopilgan. Tol, eman va ikki 
olma daraxtining uzun-uzun shoxlari tom usti-
ga tushib, ko‘lanka tashlab turar edi. Daraxt lar 
orasida yilt-yilt qilib, darchalar ko‘rinar edi, va 
hatto ko‘cha tomonda ham darcha bor edi. Dera-
zalarning o‘ymakorlik bilan ishlangan va oq sirli 
darpardalari bor edi.
Ivan Ivanovich ko‘p yaxshi odam! Poltava 
shahrining hokimi ham u kishini taniydi! Dorosh 
Tarasovich Puxivochka Xorol shahridan kelayot-
ganida, albatta, unikiga bir tushib o‘tadi. Koliberd 
mavzusining ruhoniysi Pyotr hazratlari bo‘lsalar, 
hovlilariga uch-to‘rtta mehmon kelib qolsa, ham-
ma vaqt, nasroniy dinining buyurganlariga Ivan 
Ivanovichdek astoydil ixlos bilan amal qiladigan 
badavlat kishini sira ko‘rganim yo‘q derdilar.
Yo Parvardigori olam, bu umr qanday tez o‘ta-
di! Xotinidan ayrilganiga o‘sha vaqtda ham o‘n 
yil bo‘lgan edi. U kishining farzandlari yo‘q edi. 
Oqsoch Gapkaning farzandlari bor, hovli sahnida 
doim uning bolalari o‘ynashardi. Ivan Ivanovich 
ularning har biriga doim bir donadan teshik 
kulcha, yoxud bir tilimdan qovun va yoxud bir 
donadan nashvati berardi. Yerto‘la va omborlar-
ning kaliti Gapkada turardi, ammo yotog‘idagi 
katta sandiqning hamda o‘rta omborning kaliti 
Ivan Ivanovichning o‘zida turardi va hech kimni 
u yerga yo‘latmas edi. Gapka juda bardam ayol 
bo‘lib, ustiga matadan yubka kiyardi: boldirlari 
sergo‘sht, yuzlari tirsillar edi.
Ivan Ivanovichning Xudojo‘y va taqvodorli-
gini ayting! Har yakshanba kuni po‘stinini ki-

---