O'simliklaming xloroplastli hujayralarida, fotosintezning C 3 va C4
yoMidan tashqari, yorugMik ta’sirida kislorod yutilib, karbonat angidrid
ajralishi bilan boradigan fotosintez jarayoni mavjud boMib, bu -
yorugiikda nafas olish deyiladi. Bu jarayon mitoxondriyalarda
boradigan yuqoridagi jarayonning «qorong'ulik» bosqichidan keskin
farq qiladi. Bunda hujayraning uch organoidi: xloroplastlar.
peroksisomalar va mitoxondriyalar bevosita ishtirok etadi. YorugMikda
nafas olish jarayon xloroplastlarda boshlanadi va fotosintezni birlamchioraliq mahsuloti glikolat (HOOC-CH2OH) kislotasi sintezlanadi.
Shuning uchun fotosintezning ushbu yoMi glikolat sikli deb ataladi. Ayrim C3 o‘simliklarida fotosintezning samaradorligi juda kam bo‘lishi
tufayli yorug'likda nafas olish tufayli bo'ladigan fotosintez jarayoni
umumiy fotosintez jarayonidan 50% atrofida bo‘lishi mumkin.
Umuman olganda, tirik tizimlardagi energiya va moddalar
almashinuvining umumiy sxemasi VI.9-rasmda ko'rsatib o‘tilgan.
C02+ ATF
VI.9-rasm. Tirik tizimlardagi energiya va moddalar almashinuvining
umumiy sxemasi (eukariot fotosintezlovchi hujayralar misolida).
Bunda xloroplastlardagi ribulozadifosfat (RDF) karboksilaza
oksigenaza fermenti vazifasini bajarib ribulozodifosfatni parchalaydi.
Hosil boMgan 2-fosfoglikolat kislotasi defosforlanib glikolat kislotaga
aylanadi. Agarda atmosfera havosi tarkibida C 02 ko‘p bo‘lib 0 ? miqdori
kam bo‘lsa RDF-karboksilaza fermenti karboksillanish jarayonini
Do'stlaringiz bilan baham: |
