«Келишилди» «Тасдиқлайман Қўнғирот ХҚО касаба уюшма қўмитаси раиси Қўнғирот ХҚО бошлиғи

10. ОРГАНЛАР ВА ТЎҚИМАЛАРГА БЕГОНА ЖИСМЛАР ТУШГАНИДА ЁРДАМ КЎРСАТИШ
Бегона жисмлар томоққа, қизил ўнгачга, нафас йўлларига, кўзга, тери остига ва ҳ. Тушиши мумкин.
Томоққа, қизил ўнгачга, нафас йўлларига кўпинча овқат ейиш вақтида балиқ ва гўшт суяклари, ҳамда иш қилаётган вақтда оғизга солинадиган тўноғич, кнопкалар, майда михлар ва бошқа жисмлар тушиши мумкин. Бунда оғриқ пайдо бўлиши, нафас олишнин гқийинлашиши, йўтал тутиши, нафас сиқиб қолиши мумкин.
Бегона жисмни қизил ўнгачдан ошқозонга ўтиши учун нон, бўтқа ёки картошка ейишга уринишлар кўп ҳолларда ёрдам бермайди, шунинг учун албатта даволаш муассасасига мурожаат қилиш керак.
Майда заррачалар кўринишидаги (металл, тош, ёғоч заррачалари, қум, ҳашоратлар ва бошқа) бегона жисмлар кўзга тушганида, оғриқ пайдо бўлади, кўзёшланади ва улар кўриш қобилиятинин гбузилиши ва сустлашишига сабаб бўлиши мумкин. Агар кўзга нарса тушган бўлса, уни кўзни (стакандан, пахта ёки докадан, сув ичиладиган фавворачадан) сув оқизиб кўзнинг ташқи бурчагидан (чекадан) ички бурчагига (бурунга) қаратиб ювиш йўли билан чиқариш мумкин. Худди шунингдек, кўз қовоғини ташқарига ағдариб тоза нам пахта ёки тоза дастрўмол билан жисмни олиб ташлаш мумкин (45-расм). Кўзни ишқалаш мумкин эмас.

45-расм. Кўзни кўриб чиқиш:

а — пастки қовоқни тортиб туриш; б — тепадаги қовоқни кўтариш
Кўз пардасига тушган нарсани ўзича олиб ташлаб бўлмайди. Буни фақат тиббиёт ходимлари, иложи борича тезроқ қилишлари керак, заррача кўз пардасини қанча кўп вақт давомида жароҳатласа, шунча асоратлари кўпро қбўлади, ҳатто яра пайдо қилиши мумкин. Кўзга қуруқ стерил боғлам қўйилиб (46-расм), жабрланувчини иложи борича тезроқ даволаш муассасасига юбориш керак.

46 - расм. Кўз жароҳатланганда боғлам қўйиш

Юмшоқ тўқималарга (тери, тирноқостигава ҳ.) тушган бегона жисмлар, улар билан бирга тўқималарга микробларкиришибиланхавфлидир, бу микроблар бегона жисмнинг атрофида яллиғланиш жараёни бошланишига сабаб бўлади. Юмшоқ тўқималардаги бегона жисмларни фақат уларни осон ва тўлиқолинишига ишонч ҳосил бўлганда ўзича олиш мумкин. Озгина қийинчилик пайдо бўлса ҳам шифокорга мурожаат қилиш керак. Бегона жисм олиб ташланганидан сўнг унинг кирган жойини йод билан артиш ва устига стерил боғлам қўйиш керак.