Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd
Download 4.05 Mb. Pdf ko'rish
|
hayotfaoliyatixavfsizligi
|
20.1. Kompyuterda ishlash xususiyatlari Kompyuterlar bilan muloqot tashqaridan qaraganda oddiy ko’rinishi 455 bir tarafdan foydalanuvchilarning sub`ektiv sezgilari bilan, ikkinchi tarafdan u yoki bu ishlab chiqarish faktorlarining turli xil reaktsiyalarini izlash bilan tasdilanayapti. Kompyuterlarda ishlash birinchi navbatda ekrandagi tasvirni qo’lyozma yoki bosma materiallar matnini ajratish, mashina yozuvi, grafika ishlari va boshqa operatsiyalarni birgalikda o’zlashtirish bilan bogliq bo’lib, ko’zni toliqishiga olib kelishi yaltirash, lipillash va boshqa shu kabi ekran ko’rish parametrlarining, xamda hona muhitining o’zgarishlari bilan kuchayadi. Bu ish diqqatni yuqori kontsentratsiyasi, ko’rish noqulayliklari, berilgan vazifaning sifatiga javobgarlik kabi zo’riqishning psixoemotsional darajasini yuqoriligi bilan xarakterlanadi. Katta xajmdagi axborotni qayta ishlash, murakkab masalalarni yechish ko’pincha vaqt tig’izligi bilan bog’liq bo’lib, aqliy va asabiy zo’riqishning kuchayishini talab qiladi. Bundan tashqari qimirlamay bir xil o’tirish turli gurux muskullarni zo’riqishiga, klaviaturadagi bir xil xarakatlar esa qo’lning butin va muskullarida shamollash jarayonini rivojlanishiga olib keladi. mq: Keltirilgan faktorlar shuni ko’rsatadiki, xususiy komp'terda doimiy ishlash toliqishga olib keladi, u rivojlanish darajasi bo’yicha boshqa faoliyatlar ichida ikkinchi o’rinni egallaydi (birinchisi-avtobus xaydash). Bolalarni va o’smirlarni gigienasi soxasidagi yaqindagi tekshiruvlar ko’pgina o’quvchilarning informatika darsidan so’ng ishlash qobiliyati ikki marta, uchdan bir qismida esa ko’zning o’kirligi pasaygan. VDT bilan bir xaftada kamida bir kun ishlovchi 1025 kishini so’rovidan shu ma`lum bo’ldiki, 74 % - ko’zini charchaganini, 31 % - ko’zini o’tkirligi pasayganini, 39 % -asabi taranglashganini, 16 % - umuman sog’ligi yomonlashganini qayd etdilar. Bir necha davlatlar, misol uchun GFR operator kasbini xavfli kasblar qatoriga kiritgan.. AKDTTda ancha vaqtdan beri bu kasb ish sharoitining zararligi tufayli nufuzsiz bo’lib qoldi. Videoterminallar bilan ishlash xususiyatlari: ko’rish organlariga yuqori talabchanlik, asabiy zo’riqishlar, ish xarakterining bir zayildaligi, badanning ish xolatini majburiyligi, xamda zararli ishlab chiqarish faktorlari, birinchi navbatda displeini elektron-nurli trubkasining elektromagnit nurlanishi turli xil kasalliklarni shakllanishiga yordam berdi. Misol tariqasida Kentukki universitetining (AQSH) tibbiyot profilaktikasi va atrof-muhitni sog’lomlashtirish kafedrasi tomonidan 1000 456 operatorni anketalashtirish natijalarini keltirish mumkin: VDT operatorlari VDTdan foydalanmaydigan operatorlarga nisbatan ko’pincha ko’rishni zaiflashishidan, bosh og’rig’idan, ko’rak muskullarining og’rishidan qiynaladilar. Ularda ish jarayonida toliqish va asabiy zo’riqish sezilib, tungi uyqudan so’ng xam yetarlicha charchog’i bosilmaydi. Gigiena va mexnat Muhofazasi ilmiy-tekshirish instituti (Osaka sh, Yaponiya) mutaxassislari 3148 dan 1700 tasi VDT bilan kuniga 4 soat ishlaidigan operatorlarni tekshiruvdan o’tkazdi. Deyarli barchasi ko’zini toliqishidan shikoyat qilgan. Shveytsariya kredit banki tomonidan 800 operatorlarni anketalashtirishi ko’rishni bo’zilganligini, bosh og’rig’i, elka muskullaridagi og’rig’i, bir xildagi ish xarakteridan toliqish yuzaga kelishini ko’rsatdi. Operatorlarning ko’rsatgan shikoyatlarini jamlaganda, VDT ekrani oldida ish paytining yarmidan ortig’ida bo’luvchilarda yetakchi o’rinni, 62 dan 94 %, ko’rishni zaiflashuvi egallaydi. Bu birinchi navbatda ko’zning charchashi (45 %), ko’zda qum borligi (31 %), qichishi, ko’zning ifloslashuvidir (24 %). Buning ustiga og’riqlar ish vaqtining tugashiga yaqin seziladi(46 %). Butun ish mobaynida VDT bilan band xodimlarda VDT da 4-5 ishlaydiganlardan ko’rishni buzulishi 1,7 marta ortiq ekan. E`tiborni VDT bilan ishlash mobayniga bo’ladigan shikoyatlarga qaratamiz. Ko’rishni buzulishiga birinchi shikoyatlar 1,5- 2 soat uzluksiz ishlagandan so’ng paydo bo’ladi. 2-2,5 soatdan so’ng uning o’sishi kuzatiladi. Shu davr mobaynida bosh, ko’rak og’rishiga shikoyatlar orta boradi, lekin ko’rishni buzulishidan shikoyatlar ustunligicha qolaveradi. . Download 4.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|