Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

a) Inson tanasidan o’tayotgan tokning turi.
Tokni kuchini insonga turli ta’sir ko’rsatadi. Ko’rsatgan ta’siriga 
qarab quyidagi tok qiymatlariga ajratiladi: 
-Tokni sezish chegarasi. O’zgaruvchan tokni 50 gs va miqdori 0.1-
1.5 mA, o’zgarmas tokni miqdori 5-7 mA. Shu holatda inson qo’l panjalari 
titraydi va issiqlikni sezadi; 
-Qo’yib yuboradigan tok. O’zgaruvchan tokni miqdori 8-10 mA, 
o’zgarmas tok uchun 20-25 mA. Shu holatda inson og’riq sezadi badani 
qiziydi. 
-Ushlab qoladigan tok. O’zgaruvchan tokni miqdori 10-15 mA, 
o’zgarmas tok uchun 50-80 mA. Shu holatida qo’l mushaklari keskin 
qisqariladi, shok holati kuzatiladi, nafas olish qiyinlashadi, va inson o’zini 
tanasini boshqarib ololmaydi. 
-Fibrilyasion tok. O’zgaruvchan tok miqdori 100 mA, o’zgarmas tok 
uchun 300mA. Shu holatda insonni yurak mushaklari tartibsiz qisqariladi, 
ishlash tartibi buziladi, natijada qon aylanish tizimi ishdan chiqadi. 
b)Inson tanasidan o’tayotgan tokni davom etish muddati. 
Inson tanasidan o’tayotgan tokni davom etish muddati ham katta 
ta’sir ko’rsatadi, qanchali tok vaqti ko’p bo’lsa, shunchalik havfi 
oshaveradi. Shu holatda insonni yurak mushaklari tartibsiz qisqariladi, 
ishlash tartibi buziladi, natijada qon aylanish tizimi ishdan chiqadi. 
T fazasi yurakning eng xavfli fazasi hisoblanadi. Tok yurakdan 
o’tayotgan vaqtda yurakning fibrilyasiyasi kuzatilinadi, unung 
davomiyligi 0,2 sek teng. 

---

173 
37- rasm. Tokni yurak T  kardiosikl fazasi vaqtida o’tish havfi 
а) cog’ odamning elektrokardiogrammasi; б) o’tayotgan tok 
miqdorini vaqtga bog’liqligi 
d)Inson tanasidan tokni o’tgan yo’li. 
Inson tanasidan tokni o’tgan yo’li ham katta ahamiyatga ega. Agar 
elektr tok muhim organlaridan yurak, o’pka, miyalaridan o’tgan bo’lsa 
o’ta xavfli, boshqa yo’llardan o’tgan bo’lsa, hatari kamroq bo’ladi. 
Inson tanasidan o’tayotgan tok eng ko’p uchraydigan yo’llari 
aniqlangan. Tez uchrab turadigan yo’l o’n qo’l-oyoqlar, undan keyin, qo’l-
qo’l va chap qo’l-oyoqlar.